Đề khảo sát chất lượng Lớp 12 (Lần 1) môn Ngữ văn - Năm học 2024-2025 (Có đáp án)

Nội dung tài liệu: Đề khảo sát chất lượng Lớp 12 (Lần 1) môn Ngữ văn - Năm học 2024-2025 (Có đáp án)

1. ĐỀ KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG LẦN 1/T8 - 2024 NGỮ VĂN 12 – NĂM HỌC 2024 - 2025 I. PHẦN ĐỌC HIỂU (4,0 điểm) Đọc văn bản sau: Con đi giữa mùa lúa chín Một đời Mẹ dưới bờ tre Rong tìm tuổi thơ, tiếng chim Con lên tháng ngày phố thị Vàng hươm bóng chiều lấp kín Một đời Mẹ như lặng lẽ Nghe cu gù phía đồi sim. Con vui trọn tuổi xuân thì. Sông đục mà nước xanh trong Tháng ba nắng, gió nồm non Hàng tre ngược bóng xuôi dòng Rong chơi dài những lối mòn Tắm mình trên thời quá khứ Mạch sống chảy ngầm sông bể Bời bời đồng gió mênh mông. Nhựa trào xanh một đời con. (Tháng ba nhớ mẹ, Phùng Tiết, Văn nghệ quân đội, số 648, tháng 6/2006, tr. 67- 68) Thực hiện các yêu cầu từ câu 1 đến câu 5 (trình bày ngắn gọn): Câu 1. Xác định nhân vật trữ tình trong văn bản. Câu 1: Nhân vật trữ tình: Con/người con Câu 2. Chỉ ra những hình ảnh thiên nhiên và con người xuất hiện trên hành trình rong tìm tuổi thơ của nhân vật trữ tình. Câu 2: Những hình ảnh thiên nhiên: + + Những hình ảnh con người: +
2. Câu 3. Phân tích tác dụng của hiện tượng phá vỡ quy tắc ngôn ngữ thông thường trong trường hợp sau: Bời bời đồng gió mênh mông. Một số hiện tượng phá vỡ quy tắc ngôn ngữ thông thường: - Kết hợp từ trái logic: cay đắng cuộc tình, tháng giêng ngon - Đảo ngữ - Sáng tạo từ mới, cung cấp nét nghĩa mới: VD: mùa xuân => tuổi xuân/ trẻ trung, sức sống. - Cung cấp nghĩa mới cho dấu câu. Câu 3: Hiện tượng phá vỡ quy tắc ngôn ngữ thông thường trong câu thơ trên là: đảo từ láy bời bời lên đầu câu. Tác dụng: + Về nghệ thuật: Làm cho câu thơ trở nên sinh động, hấp dẫn, gợi hình, gợi cảm, tăng giá trị biểu đạt, gây ấn tượng. + Về nội dung: Khắc họa vẻ đẹp tươi tốt, đầy sức sống của đồng lúa. Qua đó thể hiện sự gắn bó, tình yêu của nhân vật trữ tình dành cho quê hương. Câu 4. Nêu ý nghĩa của 01 yếu tố tượng trưng trong những dòng thơ: Mạch sống chảy ngầm sông bể Nhựa trào xanh một đời con. Trả lời: Yếu tố tượng trưng: sông bể => tượng trưng cho cuộc đời. Nhựa => sự sống, điều cần thiết để tạo ra sự sống Xanh một đời con => cuộc đời ý nghĩa, đầy sức sống. Ý nghĩa: + Về mặt nghệ thuật: tạo ấn tượng với người đọc, tăng giá biểu cảm + Về nội dung: nhấn mạnh vai trò, tầm quan trọng của mẹ, của quê hương, của những kỉ niệm tuổi thơ đối với cuộc đời nhân vật trữ tình. Qua đó, thể hiện tình yêu, nỗi nhớ, sự biết ơn của nhân vật trữ tình dành cho mẹ và quê hương. Câu 5. Kỉ niệm tuổi thơ của nhân vật trữ tình trong văn bản gợi cho em suy nghĩ gì về kỉ niệm tuổi thơ của thế hệ trẻ ngày nay? Câu 5:
3. Trong đoạn thơ, ta thấy hiện lên nhân vật trữ tình với những kỉ niệm tuổi thơ êm đềm, hạnh phúc, bình yên ở quê hương với “mùa lúa chín”, “tiếng chim”, tiếng “cu gù trên đồi sim”, có dòng sông đục mà nước xanh trong có Mẹ tảo tần, gian khó. Thế hệ trẻ ngày nay không có những kỉ niệm tuổi thơ giống như nhân vật trữ tình vì cuộc sống xô bồ, nhiều áp lực cuốn họ vào học tập, công việc công nghệ thông tin khiến một số người trẻ chìm đắm vào thế giới ảo, với những trò game vô bổ II. PHẦN VIẾT (6,0 điểm) Câu 1. (2,0 điểm) Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích hình ảnh người mẹ trong khổ thơ: Một đời Mẹ dưới bờ tre Con lên tháng ngày phố thị Một đời Mẹ như lặng lẽ Con vui trọn tuổi xuân thì. Câu 2. (4,0 điểm) Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) bày tỏ ý kiến của anh/chị về chủ đề: cống hiến và hưởng thụ của tuổi trẻ. HẾT ĐÁP ÁN Phần Câu Nội dung Điểm I ĐỌC HIỂU 4,0 1 Nhân vật trữ tình: người con/con 0,5 Hướng dẫn chấm: (HS trả lời như đáp án được 0,5 điểm) 2 - Hình ảnh thiên nhiên và con người xuất hiện trên hành trình 0,5 rong tìm tuổi thơ của NVTT: + Hình ảnh thiên nhiên: mùa lúa chín, tiếng chim, vàng ươm bóng chiều, cu gù, đồi sim, sông, hàng tre, đồng gió + Con người: người mẹ Hướng dẫn chấm:
4. (HS trả lời mỗi ý được 0,25 điểm) 3 Tác dụng của hiện tượng phá vỡ quy tắc ngôn ngữ thông thường: 1,0 - Chỉ ra: + Đảo ngữ: Bời bời đồng gió mênh mông - Tác dụng: gợi lên khung cảnh đồng lúa tốt tươi, đầy sức sống cùng cái mênh mông, thoáng đãng của khung cảnh thiên nhiên đồng quê trên lối mòn nhặt tìm kỉ niệm của tác giả; tạo âm điệu cho câu thơ. Hướng dẫn chấm: (HS trả lời mỗi ý được 0,5 điểm) 4 Chỉ ra và nêu ý nghĩa của 01 yếu tố tượng trưng trong những 1,0 dòng thơ: Mạch sống chảy ngầm sông bể Nhựa trào xanh một đời con. - Yếu tố tượng trưng: sông, bể, xanh một đời con - Ý nghĩa: + sông bể: tượng trưng cho sông bể cuộc đời rộng lớn nơi nuôi dưỡng đời con + xanh một đời con: tượng trưng cho tuổi trẻ, sức sống, cuộc đời tươi đẹp Hướng dẫn chấm: (HS trả lời mỗi ý được 0,5 điểm) 5 - Kỉ niệm tuổi thơ của nhân vật trữ tình: những kỉ niệm bình dị, 1,0 mộc mạc, gần gũi với thiên nhiên: đồng lúa chín, tiếng chim, cu gù, đồi sim, hàng tre, đồng gió - Suy nghĩ về kỉ niệm tuổi thơ của thế hệ trẻ ngày nay: HS đưa ra những ý kiến riêng phù hợp (cần lí giải hợp lí). Có thể theo hướng: + Thế hệ trẻ ngày nay không có tuổi thơ vì áp lực học hành từ cha mẹ + Tuổi thơ gắn với các thiết bị công nghệ, các trò chơi điện tử . Hướng dẫn chấm: (HS trả lời được 01 ý được 0,5 điểm) II VIẾT 1 Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích 2,0 hình ảnh người mẹ trong khổ thơ:
5. Một đời Mẹ dưới bờ tre Con lên tháng ngày phố thị Một đời Mẹ như lặng lẽ Con vui trọn tuổi xuân thì. a. Xác định yêu cầu về hình thức, dung lượng của đoạn văn 0,25 Xác định đúng được yêu cầu về hình thức, dung lượng (200 chữ) của đoạn văn. Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng – phân – hợp, móc xích hoặc song hành. b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận 0,5 Hình ảnh người mẹ c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận 2.5 - Xác định được các ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận, sau đây là một số gợi ý: hình ảnh người mẹ nông dân hiện ra bình dị, gần gũi mà giàu đức hi sinh ; tấm lòng cảm thông, thấu hiểu, biết ơn của người con với sự hi sinh thầm lặng của mẹ ; hình ảnh người mẹ khắc họa qua ngôn ngữ trong sáng, gần gũi, nghệ thuật tương phản đối lập, ẩn dụ, từ Mẹ viết hoa - Sắp xếp được hệ thống ý hợp lí theo đặc điểm bố cục của kiểu văn bản. d. Viết đoạn văn cần đảm bảo yêu cầu sau 0,25 - Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận: hình ảnh người mẹ. - Trình bày rõ quan điểm và hệ thống các ý. - Lập luận chặt chẽ thuyết phục: lí lẽ xác đáng; bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và bằng chứng. đ. Diễn đạt Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu trong đoạn văn. e. Sáng tạo 0,5 Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; cách diễn đạt mới mẻ. 2 Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) bày tỏ ý kiến 4.0 của anh/chị về chủ đề: cống hiến và hưởng thụ của tuổi trẻ. a. Xác định được yêu cầu của kiểu bài 0,25 Xác định được yêu cầu của kiểu bài: nghị luận xã hội b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: cống hiến và hưởng thụ của 0,5 tuổi trẻ c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề của bài viết 1.0 - Xác định được các ý chính của bài viết.
6. - Sắp xếp các ý hợp lí theo bố cục theo bố cục ba phần của bài nlxh: * Giới thiệu vấn đề nghị luận: cống hiến và hưởng thụ của tuổi trẻ . * Triển khai vấn đề nghị luận: - Giải thích: + cống hiến là đóng góp, hiến dâng những điều tốt đẹp cho cuộc đời. + hưởng thụ: thỏa mãn những nhu cầu của cá nhân - Thể hiện được quan điểm của người viết, có thể theo gợi ý sau: + Tuổi trẻ phải biết cống hiến: Bởi tuổi trẻ là tương lai của đất nước; tuổi trẻ có tri thức, sức khỏe, nhiệt huyết; Nên tuổi trẻ phải biết cống hiến để làm cho xã hội tốt đẹp hơn, để khẳng định bản thân và sống có ý nghĩa + Tuổi trẻ không nên chỉ biết hưởng thụ: Hưởng thụ là nhu cầu của con người. Tuổi trẻ cũng cần hưởng thụ để tái tạo sức lao động. Nhưng nếu chỉ biết hưởng thụ là chúng ta đang lãng phí tuổi trẻ, sống vô ích, vô nghĩa + Tuổi trẻ cần biết hài hòa giữa cống hiến và hưởng thụ - Mở rộng, trao đổi quan điểm trái chiều hoặc ý kiến khác để có cái nhìn toàn diện. + Một bộ phận giới trẻ hiện nay chỉ biết sống hưởng thụ + Phản biện ý kiến trái chiều. Có thể theo hướng: cống hiến là việc lớn lao của những người vĩ đại; chỉ cần biết yêu thương bản thân mình * Kết bài: Khẳng định lại quan điểm cá nhân và rút ra bài học cho bản thân. d. Viết bài văn đảm bảo các yêu cầu sau 1,5 - Triển khai được ít nhất hai luận điểm để làm rõ quan điểm của cá nhân. - Lựa chọn các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận. - Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù hợp, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và bằng chứng. Lưu ý: Học sinh có thể có cách triển khai khác nhưng cần đảm bảo được các ý của bài nghị luận xã hội. đ. Diễn đạt 0,25 Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết văn bản. e. Sáng tạo 0,5
7. Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; cách diễn đạt mới mẻ. Tổng điểm 10.0