Đề kiểm tra cuối học kì 2 môn Ngữ văn 12 - Sở GD&ĐT Bắc Ninh 2022-2023 (Có đáp án)

Nội dung tài liệu: Đề kiểm tra cuối học kì 2 môn Ngữ văn 12 - Sở GD&ĐT Bắc Ninh 2022-2023 (Có đáp án)

1. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỀ KIỂM TRA CUỐI KÌ II BẮC NINH NĂM HỌC 2022-2023 Môn: NGỮ VĂN 12 (Đề có 02 trang) Thời gian làm bài: 120 phút (không kể thời gian phát đề) I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm) Đọc đoạn trích sau: Được sống hạnh phúc trong tình yêu thương là khát khao muôn thuở của con người Tuy nhiên, tình yêu không chỉ giới hạn trong tình cảm lứa đôi. Trên thực tế còn có vô vàn cách để bạn thể hiện và đón nhận tình yêu. Bạn có thể yêu vật nuôi, yêu những công việc thiện nguyện, yêu thiên nhiên, yêu công việc, thậm chí yêu những sở thích cá nhân rất riêng của bạn. Tất cả những việc bạn yêu thích có thể giúp nuôi dưỡng tâm hồn bạn tươi đẹp hơn, giúp bạn san sẻ tình yêu của mình đến khắp mọi nơi. Khi bạn không ngừng chia sẻ tình yêu đến mọi người chính là bạn đã gieo những hạt giống yêu thương sẽ nở thành những đóa hoa hạnh phúc trên suốt hành trình cuộc sống của bạn. Hãy để yêu thương đong đầy trong trái tim bạn. Khi trái tim ta tràn ngập tình yêu, ta sẽ trở nên dịu dàng hơn, ân cần hơn và nhẫn nại hơn. Và khi chia sẻ tình yêu thương bằng nhiều cách, một sự chuyển biến kì diệu sẽ xảy đến với cuộc đời của ta. Điều này gần như là một quy luật của tự nhiên - chúng ta càng cho đi nhiều, ta sẽ càng nhận được nhiều hơn. Từ đó, tầm nhìn của ta được nâng cao, ta sẽ cảm nhận niềm hạnh phúc hân hoan trong trái tim mình. Cuộc sống khi ấy thật tuyệt vời! (Vượt lên những chuyện nhỏ trong tình yêu - R. Carlson, NXB Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, 2015, tr.38- 39) Thực hiện các yêu cầu: Câu 1. Trong đoạn trích, ngoài tình cảm lứa đôi, tình yêu còn có những cách thể hiện và đón nhận như thế nào? Câu 2. Theo tác giả, điều gì sẽ xảy ra khi trái tim ta tràn ngập tình yêu? Câu 3. Chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp ẩn dụ trong câu văn sau: Khi bạn không ngừng chia sẻ tình yêu đến mọi người chính là bạn đã gieo những hạt giống yêu thương sẽ nở thành những đóa hoa hạnh phúc trên suốt hành trình cuộc sống của bạn. Câu 4. Thông điệp nào trong văn bản có ý nghĩa nhất đối với anh/chị? Vì sao? II. LÀM VĂN (7,0 điểm) Câu 1 (2,0 điểm) Từ nội dung phần Đọc hiểu, viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý nghĩa của sự đồng cảm, sẻ chia trong cuộc sống.
2. Câu 2 (5,0 điểm) Từ chỗ chiếc xe tăng mà tôi đang đứng với chiếc máy ảnh, đi quá mươi bước sâu vào phía trong có một chiếc xe rà phá mìn của công binh Mĩ, chiếc xe sơn màu vàng tươi và to lớn gấp đôi một chiếc xe tăng. Hai người đi qua trước mặt tôi. Họ đi đến bên chiếc xe rà phá mìn. Người đàn bà đứng lại, ngước mắt nhìn ra ngoài mặt phá nước chỗ chiếc thuyền đậu một thoáng, rồi đưa một cánh tay lên có lẽ định gãi hay sửa lại mái tóc nhưng rồi lại buông thõng xuống, đưa cặp mắt nhìn xuống chân. Lão đàn ông lập tức trở lên hùng hổ, mặt đỏ gay, lão rút trong người ra một chiếc thắt lưng của lính ngụy ngày xưa, có vẻ như những điều phải nói với nhau họ đã nói hết, chẳng nói chẳng rằng lão trút cơn giận như lửa cháy bằng cách dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào lưng người đàn bà, lão vừa đánh vừa thở hồng hộc, hai hàm răng nghiến ken két, cứ mỗi nhát quất xuống lão lại nguyền rủa bằng cái giọng rên rỉ đau đớn: “Mày chết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết hết đi cho ông nhờ!”. Người đàn bà với một vẻ cam chịu đầy nhẫn nhục, không hề kêu một tiếng, không chống trả, cũng không tìm cách chạy trốn. Tất cả mọi việc xảy đến khiến tôi kinh ngạc đến mức, trong mấy phút đầu, tôi cứ đứng há mồm ra mà nhìn. Thế rồi chẳng biết từ bao giờ, tôi đã vứt chiếc máy ảnh xuống đất chạy nhào tới. Bóng một đứa con nít lao qua trước mặt tôi. Tôi vừa kịp nhận ra thằng Phác – thằng bé trên rừng xuống vừa nằm ngủ với tôi từ lúc nửa đêm. Thằng bé cứ chạy một mạch, sự giận dữ căng thẳng làm nó khi chạy qua không nhìn thấy tôi. Như một viên đạn trên đường lao tới đích đã nhắm, mặc cho tôi gọi nó vẫn không hề ngoảnh lại, nó chạy tiếp một quãng ngắn giữa những chiếc xe tăng rồi lập tức nhảy xổ vào cái lão đàn ông. Cũng y hệt người đàn bà, thằng bé của tôi cũng như một người câm, và đến lúc này tôi mới biết là nó khỏe đến thế! Khi tôi chạy đến nơi thì chiếc thắt lưng da đã nằm trong tay thằng bé, không biết làm thế nào nó đã giằng được chiếc thắt lưng, liền dướn thẳng người vung chiếc khóa sắt quật vào giữa khuôn ngực trần vạm vỡ cháy nắng có những đám lông đen như hắc ín, loăn xoăn từ rốn mọc ngược lên. Lão đàn ông định giằng lại chiếc thắt lưng nhưng chẳng được nữa, liền dang thẳng cánh cho thằng bé hai cái tát khiến thằng nhỏ lảo đảo ngã dúi xuống cát (Trích Chiếc thuyền ngoài xa - Nguyễn Minh Châu, Ngữ văn 12, tập 2, NXB Giáo dục, tr 72-73) Phân tích đoạn trích trên, từ đó nhận xét về quan điểm nghệ thuật của nhà văn Nguyễn Minh Châu. === Hết === 2
3. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HƯỚNG DẪN CHẤM BẮC NINH ĐỀ KIỂM TRA CUỐI HỌC KÌ 2 NĂM HỌC 2022-2023 Môn: Ngữ văn - Lớp 12 (Hướng dẫn chấm có 03 trang) Phần Câu Nội dung Điểm I ĐỌC HIỂU 3,0 1 Trong đoạn trích, ngoài tình cảm lứa đôi, tình yêu còn có những cách 0,75 thể hiện và đón nhận như: yêu vật nuôi, yêu những công việc thiện nguyện, yêu thiên nhiên, yêu công việc, yêu những sở thích cá nhân rất riêng của bạn. Hướng dẫn chấm: - HS nêu được 4-5 cách thể hiện và đón nhận: 0,75 điểm - HS nêu được 3-4 cách thể hiện và đón nhận: 0,5 điểm - HS nêu được 2-3 cách thể hiện và đón nhận: 0,25 điểm 2 Theo tác giả, điều sẽ xảy đến khi trái tim ta tràn ngập tình yêu là: sẽ 0,75 trở nên dịu dàng hơn, ân cần hơn và nhẫn nại hơn. 3 - Biện pháp ẩn dụ: gieo những hạt giống yêu thương; nở thành những 0,5 đóa hoa hạnh phúc - Tác dụng: + nhấn mạnh vai trò, ý nghĩa của tình yêu thương: khi ta trao đi yêu 0,5 thương cho người khác cũng là nhận lại yêu thương, hạnh phúc cho mình, có được những điều tốt đẹp cho bản thân và những người xung quanh. + câu văn giàu hình ảnh, giàu sắc thái biểu cảm, hấp dẫn. Hướng dẫn chấm: - HS nêu được biện pháp ẩn dụ: 0,5 điểm - HS nêu được 01 tác dụng của biện pháp ẩn dụ: 0,25 điểm. - HS có cách diễn đạt tương đương vẫn cho điểm tối đa. 4 - HS nêu được 01 thông điệp, có lí giải phù hợp với chuẩn mực đạo 0,5 đức và pháp luật. Gợi ý: HS thể đưa một trong các thông điệp: nhận thức về việc mở rộng giới hạn của tình yêu thương; mối quan hệ giữa cho và nhận; tình yêu thương tạo nên những chuyển biến kì diệu trong tâm hồn mỗi con người HS có thể lí giải: Tình yêu thương, sự sẻ chia giúp con người nhận ra ý nghĩa cuộc sống; tạo nên động lực, sức mạnh vượt qua khó khăn thử thách; cảm nhận được niềm vui, hạnh phúc Hướng dẫn chấm: - HS nêu được 01 thông điệp, lí giải hợp lí, phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật đạt 0,5 điểm. - HS lí giải chưa đủ thuyết phục đạt 0,25 điểm. II LÀM VĂN 7,0 1 Từ nội dung đoạn trích phần Đọc hiểu, viết một đoạn văn (khoảng 2,0 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý nghĩa của sự đồng cảm, sẻ chia trong cuộc sống. 3
4. a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn 0,25 HS có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng- phân- hợp, móc xích hoặc song hành. b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận 0,25 Ý nghĩa của sự đồng cảm, sẻ chia trong cuộc sống. c. Triển khai vấn đề nghị luận 1,0 HS có thể vận dụng các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách. Có thể trình bày theo hướng sau: - Đồng cảm, sẻ chia là đặt bản thân vào vị trí của người khác, biết cho đi, quan tâm hay giúp đỡ người khác vượt qua khó khăn trong cuộc sống. - Khi biết đồng cảm, sẻ chia, biết sống vì người khác, bạn sẽ trở lên bao dung, chín chắn, trưởng thành, sẽ nhận được niềm vui, sẽ thấy cuộc đời tươi đẹp hơn, có ý nghĩa hơn; làm nên những giá trị đích thực của cuộc sống; tạo ra niềm tin và sự yêu thương - Phê phán bệnh vô cảm, lối sống ích kỉ, vụ lợi, tàn nhẫn Lưu ý: HS có thể triển khai theo nhiều cách nhưng phải làm rõ ý nghĩa của sự đồng cảm, sẻ chia trong cuộc sống; có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật. d. Chính tả, ngữ pháp 0,25 Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. Lưu ý: Không cho điểm nếu bài làm có quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp. e. Sáng tạo 0,25 Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận, có cách diễn đạt mới mẻ. Hướng dẫn chấm: - HS huy động được kiến thức và trải nghiệm của bản thân khi bàn luận về ý nghĩa của sự đồng cảm, sẻ chia trong cuộc sống; có cái nhìn riêng, mới mẻ về vấn đề; có sáng tạo trong diễn đạt, lập luận, làm cho lời văn có giọng điệu, hình ảnh, đoạn văn giàu sức thuyết phục. - Đáp ứng được 02 yêu cầu trở lên đạt 0,25 điểm. 2 Phân tích đoạn trích, từ đó nhận xét về quan điểm nghệ thuật của 5,0 nhà văn Nguyễn Minh Châu. a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận 0,25 Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát được vấn đề. b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận 0,5 Phân tích đoạn trích để làm rõ phát hiện thứ hai của nghệ sĩ Phùng, từ đó nhận xét về quan điểm nghệ thuật của nhà văn Nguyễn Minh Châu. Hướng dẫn chấm: - HS xác định đúng vấn đề nghị luận đạt 0,5 điểm. - HS xác định chưa đầy đủ vấn đề nghị luận đạt 0,25 điểm. c. Triển khai vấn đề nghị luận thành cách luận điểm HS có thể triển khai theo nhiều cách nhưng cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng, đảm bảo yêu cầu sau: Giới thiệu khái quát về tác giả Nguyễn Minh Châu, tác phẩm “Chiếc 0,5 thuyền ngoài xa”, đoạn trích. 4
5. * Phân tích đoạn trích: 2,0 - Về nội dung (phát hiện thứ hai của nghệ sĩ Phùng) + Tóm tắt ngắn gọn về tình huống truyện, phát hiện thứ nhất của nghệ sĩ Phùng. + Phát hiện thứ hai của nghệ sĩ Phùng: Khi khoảng cách giữa Phùng và chiếc thuyền thu hẹp lại, Phùng quan sát và nhận ra: Hình ảnh chiếc xe rà phá mìn và sự xuất hiện của cặp vợ chồng hàng chài. Cảnh bạo lực đau lòng: người chồng hùng hổ rút chiếc thắt lưng quật tới tấp vào lưng người đàn bà, người vợ không hề kêu, không hề chống trả; người con giằng thắt lưng, phản kháng lại người bố để bảo vệ mẹ; người bố dang thẳng cánh tay cho thằng bé hai cái tát khiến thằng bé lảo đảo ngã dúi xuống cát Thái độ, suy nghĩ của người nghệ sĩ: Phùng chết lặng, không tin vào mắt mình, vứt chiếc máy ảnh và chạy nhào tới - cảm xúc trong Phùng hoàn toàn thay đổi. Không còn thấy hạnh phúc tràn ngập tâm hồn mà kinh ngạc, đau lòng. -> Phát hiện thứ hai của nghệ sĩ nhiếp ảnh đầy nghịch lí, bất ngờ và trớ trêu như trò đùa quái ác của cuộc sống. Đó chính là phát hiện về cuộc đời, một hiện thực chân thực và đau đớn và đối lập hoàn toàn với vẻ đẹp tuyệt bích và bình yên của bức ảnh nghệ thuật. - Về nghệ thuật: Nghệ thuật trần thuật hấp dẫn, khách quan, tình huống truyện độc đáo, có ý nghĩa khám phá, phát hiện đời sống, tâm lí nhân vật được miêu tả tinh tế, chân thực, ngôn ngữ mộc mạc, giản dị, chắt lọc, giọng điệu trầm lắng, trăn trở, suy tư - Đánh giá: Thông qua phát hiện thứ hai của Phùng, Nguyễn Minh Châu 0,5 không chỉ quan tâm tới sứ mệnh người nghệ sĩ với nghệ thuật chân chính mà còn lên án tình trạng bạo lực gia đình đang diễn ra nhức nhối trong xã hội. Đoạn trích giàu giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc. Hướng dẫn chấm: Phân tích đầy đủ, sâu sắc (2,5 điểm); phân tích chưa đầy đủ hoặc chưa sâu (1,5 điểm – 2,0 điểm); phân tích chung chung, chưa rõ các ý (1,0 điểm); phân tích sơ lược, không rõ các ý (0,25 điểm – 0,5 điểm). * Nhận xét về quan điểm nghệ thuật của nhà văn Nguyễn Minh Châu 0,5 - Cùng một thời điểm, cùng một người quan sát, cùng một đối tượng quan sát nhưng với hai cự li và góc độ khác nhau, người nghệ sĩ đã phát hiện ra hai bức tranh hoàn toàn tương phản, góp phần thể hiện quan điểm nghệ thuật của nhà văn Nguyễn Minh Châu. -Nghệ thuật chân chính phải luôn gắn bó với con người và cuộc đời, người nghệ sĩ phải có góc nhìn và cự ly khám phá cuộc sống gần gũi mới thấu hiểu được muôn sự đa đoan của cõi đời. Nhà văn phải có cái nhìn đa diện, đa chiều, cái nhìn mang tính khám phá và phát hiện. Hướng dẫn chấm: HS đánh giá được mỗi ý đạt 0,25 điểm. d. Chính tả, ngữ pháp 0,25 Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. Hướng dẫn chấm: Không cho điểm nếu bài làm mắc từ 05 lỗi chính tả, ngữ pháp. 5
6. e. Sáng tạo 0,5 Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ. Hướng dẫn chấm: HS biết vận dụng lí luận văn học trong quá trình phân tích, đánh giá; biết so sánh, mở rộng để làm nổi bật nội dung và nghệ thuật đoạn trích; biết liên hệ vấn đề nghị luận với thực tiễn đời sống; văn viết giàu hình ảnh, cảm xúc. - Đáp ứng được 02 yêu cầu trở lên đạt 0,5 điểm. - Đáp ứng được 01 yêu cầu đạt 0,25 điểm. TỔNG ĐIỂM 10,0 6