Đề ôn tập Giữa kì 1 môn Ngữ văn 12 - Trường THPT Gia Bình số 1 2024-2025 (Có đáp án)

Nội dung tài liệu: Đề ôn tập Giữa kì 1 môn Ngữ văn 12 - Trường THPT Gia Bình số 1 2024-2025 (Có đáp án)

1. 1 SỞ GD&ĐT BẮC NINH ĐỀ THI GIỮA KÌ TRƯỜNG THPT GIA BÌNH SỐ 1 HỌC KÌ I, NĂM HỌC 2024 – 2025 MÔN: NGỮ VĂN Thời gian làm bài: 120 phút (không kể thời gian giao đề) Đề thi gồm có 2 trang Họ và tên thí sinh: SBD: . I/ Phần Đọc hiểu (4 điểm) Đọc đoạn văn sau: NGƯỜI CHĂN SÓNG BIỂN (Truyện ngắn dự thi – Nguyễn Hiệp) Lược một đoạn (Sau giấc mơ ngọt ngào về An, người bạn gái trước đây của anh, về những chiếc thùng lều đựng mắm đầy khủng khiếp, Sa tỉnh dậy nhưng ú ớ không thành tiếng được. Ba mất trong một chuyến đi biển, Sa đau đớn, điên cuồng tìm gọi ba suốt ba ngày, ba đêm nhưng ba đã cô quạnh nằm đâu đó giữa mênh mông sóng biển. Sau biến động khủng khiếp đó, mọi chuyện đã không còn như trước nữa. Sa đang chạy trên bãi biển thì bị ngã quỵ và nằm liệt luôn bởi chứng bệnh rối loạn thần kinh tự miễn dẫn tới co cứng các cơ trên cơ thể. Dì Tuất, người mẹ kế của Sa cũng đã thay đổi hoàn toàn, từ một người hiền lành, dịu dàng bỗng chốc thành kẻ đay nghiến, tráo trở, bất lương. Chỉ sau một tuần cha mất, chiếc khăn tang đã không còn trên đầu dì Tuất. Chăm sóc Sa nhưng dì luôn dằn mâm xáng chén, đá nồi đá niêu, và hằn học gọi thẳng Sa là “cục nợ”. Cho dù vậy thì Sa vẫn thầm cảm ơn dì vì nếu không có dì thì những ngày Sa nằm đây biết phải làm sao. Nhưng đến khi dì vì tiền mà quyết định bán căn nhà của cha mẹ Sa thì anh thật sự thất vọng và bất lực. Cố trấn an mình bằng những suy nghĩ tích cực nhưng phải mãi lâu sau anh mới bình tĩnh được và lại nằm chăn sóng biển). Chăn đếm. Dõi theo. Ngẫm ngợi. Ngày ngày, Sa trìu mến trò chuyện với từng con sóng, từ khi chúng duềnh lên đằng xa với sắc xanh như ngọc, rồi vươn người lớn mạnh, chứng tỏ mình cho đến khi lao vào bờ và vỡ vụn thành đám bọt trắng xóa. Cứ chín con sóng ngăn ngắn vỗ bờ lại có một con sóng sức dài vai rộng, lực trườn lên mạnh mẽ hơn, tiếng đổ ập vào bờ cũng hào hứng, ấn tượng hơn. Có con sóng mang gương mặt buồn triền miên như là định mệnh. Có con sóng vừa sinh ra đã hớn hở, vui khỏe đến lúc chết. Có con sóng yếu hèn, luồn luồn cúi cúi cả một đời. Có con sóng trong trẻo nhưng rụt rè, rụt rè, để lỡ mất bao cơ hội vươn lên cho đến khi về với đất không một tiếng động nhẹ. Và cũng có con sóng ngang tàng, chẳng sợ mích lòng ai, cứ chồm lên vạm vỡ, lấn át, dồn hết sức vào cú vỗ bờ đẹp đẽ của định mệnh Sa nhận ra nơi từng con sóng biển chính là mình trong bóng dáng mong manh, trong lạnh lẽo yếu hèn, trong nóng ran nhiệt huyết và trong từng hơi thở tơ nhẹ, từng nhịp tim run rẩy. Vẫn biết rằng sóng cũng là nước, có gì rồi cũng là nước nhưng cuộc sống của những “chú ngựa - sóng” băng băng, ì oạp nơi góc bãi biển thân thương kia chính là thế giới thu nhỏ mà Sa trao trọn nhận thức và cảm xúc của mình trong những ngày chạy trốn nỗi buồn từ trong tâm tưởng này. Mà đời cha Sa rồi đến đời Sa, nghĩ cũng lạ, gắn kết với biển, là một phần của biển, tách ra là chơi vơi. Sa nhớ lại những năm trước Mất ngủ. Trị miết không được. Trị khắp nơi không bớt. Về quê nhà lại ngủ ngon ngủ lành, giấc ngủ sâu như người được ngả lưng buông bỏ tất cả sau hơn thế kỉ, hơn thiên niên kỉ thèm ngủ. Mãi lâu sau, Sa mới phát hiện là bởi tiếng nhật triều chớ không phải do bệnh tình gì. Nếu nằm gần mặt đất, lắng, thật lắng trong đêm khuya, Sa sẽ nghe được nhịp điệu thủy triều, âm thanh rền động nhưng ở tầng thấp kiểu như sóng hạ âm. Nhịp sóng hạ âm được tạo bởi nhật triều ấy ì oạp mải miết, truyền lan không ngơi nghỉ vào bờ bãi, vào đất liền một nhịp điệu võng đưa ru giấc. Người nào được sinh ra và lớn lên ở vùng duyên hải, nhịp sóng hạ âm ấy sẽ tác động đều đặn đến nhịp sinh học tạo thành thói quen của cơ thể, của tâm hồn và của cả linh hồn. Nhịp hải hà chẳng phải cao xa diệu vợi gì đâu, nó ở ngay bên trong chúng ta, đó là nhịp
2. 2 quê hương đã “ăn vào máu” chúng ta một cách tự nhiên. Sa nghĩ ở khúc đoạn nào của đời người và phải bầm dập sao đó thì mới đủ tĩnh lặng để nhận ra. Sa xúc động nhận ra phần đời sống tinh tế đó. Hồi ấy, Sa bỏ việc ở cơ quan trên thị xã về làm công nhân cho hợp tác xã nước mắm huyện. Sự thay đổi khi trở về này đã giúp Sa nhận thức nhiều điều. Quan trọng nhất của thế giới này là năng lượng chứ không phải hình thể, mọi thứ mà ta thấy được bằng mắt chỉ là lớp vỏ bên ngoài. Trong việc tạo sinh ra con người cũng vậy, là năng lượng, là hồn vía, là thần thái, là tư duy, là cảm xúc, là ấm lạnh, là ý chí Vậy đó mà Sa sống lay lắt trong cơ thể bất động, cảm giác về cuộc đời, rất nhiều thứ vô hình lại chi phối Sa nhiều hơn cả. Lược phần cuối (Sa cứ mải mê chăn đếm những con sóng, mải mê suy tư. Quá khứ lại ùa về. Sa nhớ về những ngày còn làm công nhân ở Hợp tác xã, nhớ về An, người bạn gái mà chỉ vì những ghen bóng ghen gió mà anh đã để lạc mất bao năm nay. Và như là định mệnh, An giờ đã là bác sĩ, được cơ quan đồng ý cho điều trị cho Sa tại nhà. Bằng tình yêu và hiểu biết y học, An đã chữa khỏi bệnh cho Sa, xoá bỏ mọi hiểu lầm, hai người làm đám cưới tại một khu resort mới và nhận được lời chúc phúc của Khương, cậu bạn thân của cả hai mà Sa đã hiểu lầm trước đây: “Mọi chuyện rồi sẽ qua, chỉ tình yêu còn lại. Chúc hai bạn thân của mình thiệt thiệt hạnh phúc!”. Toà án cũng phán quyết trả lại nhà cho Sa). Báo Văn nghệ, Số ra ngày 30/09/2024 Thực hiện các yêu cầu: Câu 1. Xác định ngôi kể được sử dụng trong văn bản. Câu 2. Theo câu chuyện, vì sao dì Tuất luôn dằn mâm xáng chén, đá nồi đá niêu, và hằn học gọi thẳng Sa là “cục nợ” nhưng Sa vẫn thầm cảm ơn dì? Câu 3. Nhân vật dì Tuất trong truyện là người như thế nào? Nêu suy nghĩ của anh/chị về cách sống của nhân vật này. Câu 4. Phân tích tác dụng của phép điệp trong đoạn văn sau: Có con sóng mang gương mặt buồn triền miên như là định mệnh. Có con sóng vừa sinh ra đã hớn hở, vui khỏe đến lúc chết. Có con sóng yếu hèn, luồn luồn cúi cúi cả một đời. Có con sóng trong trẻo nhưng rụt rè, rụt rè, để lỡ mất bao cơ hội vươn lên cho đến khi về với đất không một tiếng động nhẹ. Và cũng có con sóng ngang tàng, chẳng sợ mích lòng ai, cứ chồm lên vạm vỡ, lấn át, dồn hết sức vào cú vỗ bờ đẹp đẽ của định mệnh Câu 5. Anh/chị có đồng ý với quan niệm của nhân vật Sa: “Quan trọng nhất của thế giới này là năng lượng chứ không phải hình thể, mọi thứ mà ta thấy được bằng mắt chỉ là lớp vỏ bên ngoài” không? Vì sao? II. Phần viết (6,0 điểm) Câu 1 (2 điểm) Anh/chị hãy viết một đoạn văn nghị luận ngắn (khoảng 200 chữ), phân tích nhân vật Sa trong văn bản Đọc hiểu ở trên. Câu 2 (4 điểm) Từ văn bản đọc hiểu, anh/chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) bày tỏ suy nghĩ của mình về sự chi phối của đồng tiền đến con người trong xã hội ngày nay. HẾT . Lưu ý: - Thí sinh không được sử dụng tài liệu trong quá trình làm bài kiểm tra. - Cán bộ coi kiểm tra không giải thích gì thêm.
3. 3 SỞ GD&ĐT BẮC NINH HDC THI GIỮA KÌ TRƯỜNG THPT GIA BÌNH SỐ 1 HỌC KÌ I, NĂM HỌC 2024 – 2025 MÔN: NGỮ VĂN Thời gian làm bài: 120 phút (không kể thời gian giao đề) Phần Câu Nội dung Điểm I/ Đọc 1 Ngôi kể: Ngôi thứ 3 (Người kể chuyện toàn tri) 0.5 hiểu Hướng dẫn chấm: - Trả lời như đáp án: Cho điểm tối đa. - Trả lời đúng ngôi kể thứ 3: Cho điểm tối đa. - Trả lời sai/ không trả lời: cho 0.0 điểm. 2 Theo câu chuyện, dì Tuất luôn dằn mâm xáng chén, đá nồi đá niêu, và 0.5 hằn học gọi thẳng Sa là “cục nợ” nhưng Sa vẫn thầm cảm ơn dì vì: nếu không có dì thì những ngày Sa nằm đây biết phải làm sao. Hướng dẫn chấm: - Trả lời như đáp án hoặc diễn đạt tương tương đương: cho điểm tối đa. - Trả lời sai hoặc không trả lời: cho 0.0 điểm. 3 - Nhân vật dì Tuất trong truyện là người lá mặt, lá trái, ích kỉ, hám tiền. 1.0 - Suy nghĩ về cách sống của nhân vật dì Tuất: Cách sống thực dụng, bạc bẽo, thiếu tình người, chạy theo đồng tiền, → Lối sống cần được lên án. Hướng dẫn chấm: - Trả lời như đáp án hoặc diễn đạt tương đương: cho điểm tối đa. - Nêu được nhận xét về con người dì Tuất: 0.5 điểm. - Bày tỏ được suy nghĩ về cách sống: 0.5 điểm. 4 - Đoạn văn sử dụng phép điệp ngữ: điệp đi điệp lại 5 lần cụm từ “Có con 1.0 sóng”. - Tác dụng: + Làm nổi bật sự phong phú, đa dạng trong trạng thức của những con sóng ngoài biển khơi, thể hiện sự tinh tế, sâu sắc trong quan sát và suy nghĩ của nhân vật - người chăn sóng biển, mở ra những suy nghĩ triền miên không dứt trong nội tâm nhân vật, + Tạo âm hưởng nhịp điệu cho câu văn, giúp câu văn thêm sinh động, hấp dẫn. Hướng dẫn chấm: - Trả lời như đáp án hoặc diễn đạt tương đương: cho điểm tối đa - Chỉ ra được phép điệp ngữ cho 0.25 điểm - Nêu được tác dụng nội dung: 0.5 điểm. Tác dụng nghệ thuật: 0.25 điểm 5 - Thí sinh bày tỏ được quan điểm cá nhân của mình theo một trong ba 1.0 cách: + Đồng ý. + Không đồng ý. + Vừa đồng ý vừa không đồng ý. - Lí giải phù hợp, thuyết phục. Hướng dẫn chấm: - Bày tỏ được quan điểm cá nhân: Đồng ý/ không đồng ý hoặc vừa đồng ý vừa không: 0.5 điểm. - Lí giải sâu sắc, thấu đáo: 0.5 điểm.
4. 4 - Có lí giải nhưng chưa thật sự sâu sắc, thấu đáo: 0.25 điểm. - Có lí giải nhưng chưa rõ ý, chưa bám sát nội dung câu hỏi: không cho điểm. II/ Viết 6.0 1 Viết một đoạn văn nghị luận ngắn (khoảng 200 chữ), phân tích nhân 2.0 vật Sa trong văn bản Đọc hiểu ở trên. a. Xác định được yêu cầu về hình thức, dung lượng của đoạn văn 0.25 Xác định đúng yêu cầu về hình thức và dung lượng (khoảng 200 chữ) của đoạn văn. HS có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng - phân hợp, móc xích hoặc song hành. b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: 0.25 Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Nhân vật Sa trong đoạn trích. c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận 0.5 Xác định được các ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận, sau đây là một số gợi ý: - Hoàn cảnh, số phận: Sa là chàng trai miền biển có hoàn cảnh éo le, số phận bất hạnh. Mẹ mất, bố đi lấy dì hai. Cuộc sống êm ấm không được bao lâu thì cha cũng mất trong một lần đi biển. Bất hanh cứ liên tiếp giáng xuống đầu Sa, đeo bám anh không ngừng. Và đến khi dì Tuất lạnh lùng thông báo với anh sẽ bán ngôi nhà thì Sa gần như tuyệt vọng, anh bất lực chỉ còn biết hàng ngày nằm “chăn sóng biển”. - Phẩm chất: + Sa là một chàng trai hiểu chuyện, biết cảm thông, chia sẻ. Dù dì Tuất đã thay đổi rất nhiều, đối xử bạc bẽo với Sa kể từ khi cha mất và Sa bị bệnh phải nằm một chỗ, nhưng Sa vẫn luôn thầm cảm ơn dì, anh hiểu và trân trọng những gì mà dì Tuất đã làm cho anh. Nếu không có dì thì những ngày Sa năm đây biết phải làm sao. + Sa cũng là chàng trai có nội tâm phong phú, tinh tế nhạy cảm trước cuộc sống, yêu thương và gắn bó tha thiết với quê hương. Nằm chăn sóng biển, anh đã có những cảm nhận thật lí thú, sâu sắc về những con sóng biển, về chính mình, về cái lẽ ở đời và và về cuộc sống xung quanh. - Nghệ thuật: Cách kể chuyện tự nhiên, ngôn ngữ bình dị, chắt lọc, giàu tính triết lí. Sử dụng thành công các thủ pháp lặp, nhân hoá, Truyện được kể từ điểm nhìn của người kể chuyện và điểm nhìn của nhân vật, khiến cho câu chuyện được kể vừa có tính khách quan lại vừa chân thực, sinh động, lôi cuốn người đọc. Nhân vật được miêu tả tự nhiên, chân thực, ám ảnh. Hướng dẫn chấm: - HS trả lời như đáp án hoặc có thể diễn đạt khác nhưng hợp lí, thuyết phục đạt 0,5 điểm. - HS trả lời được 01 ý đạt 0,25 điểm. d. Đề xuất được hệ thống các ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận 0.5 - Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận: Nhân vật Sa trong đoạn trích. - Trình bày rõ quan điểm và hệ thống các ý. - Lập luận chặt chẽ, thuyết phục; lí lẽ xác đáng; bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và bằng chứng. đ. Diễn đạt 0.25 Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu trong đoạn văn. e. Sáng tạo 0.25
5. 5 Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề cần nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ. 2 Viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) bày tỏ suy nghĩ của mình về sự chi phối của đồng tiền đến con người trong xã hội ngày nay. a/ Xác định được yêu cầu của kiểu bài 0.25 Xác định được yêu cầu của kiểu bài: Nghị luận xã hội b/ Xác định đúng vấn đề nghị luận: Sự chi phối của đồng tiền đến con 0.5 người trong xã hội ngày nay. c/ Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề của bài viết 1.0 - Xác định được các ý chính của bài viết - Sắp xếp được các ý hợp lí theo bố cục ba phần của bài nghị luận *Giới thiệu vấn đề nghị luận và nêu khái quát quan điểm cá nhân về vấn đề. *Triển khai vấn đề nghị luận - Giải thích vấn đề nghị luận: + Tiền là một dạng tài sản của con người. Nó là công cụ hữu hiệu để con người trao đổi hàng hoá, dịch vụ phục vụ cuộc sống. + Sự chi phối của đồng tiền đến con người trong xã hội hôm nay là sự điều khiển, quyết định, là tác động, ảnh hưởng của đồng tiền đến cuộc sống, phẩm chất, nhân cách, hành động, của con người. - Thể hiện quan điểm của người viết về sự chi phối của đồng tiền đối với con người, có thể theo một số gợi ý sau: + Đồng tiền có sức mạnh ghê gớm. Nó chi phối, điều khiến mọi mặt của đời sống xã hội và con người. + Mặt tích cực: Tiền tạo ra một thế giới mà mọi thứ có thể đánh đổi bằng nó, từ vật chất hàng hoá đến quyền lực và danh tiếng. Tiền bạc không chỉ là phương tiện trao đổi mà còn là trung tâm của mọi quyết định, đánh giá. Bạn có tài giỏi hay không, có vị trí, quyền lực không, tất cả phụ thuộc vào số tiền bạn kiếm được và lượng tiền trong túi bạn. Khao khát có tiền, kiếm được nhiều tiền hơn mỗi ngày khiến con người ta phải cố gắng, nỗ lực hơn trong lao động và xây dựng các mối quan hệ. + Mặt tiêu cực: Tiền dễ khiến con người ta tha hoá, suy đồi về phẩm chất và nhân cách. Khao khát về tiền bạc, sẵn sàng kiếm tiền bằng mọi giá để duy trì cuộc sống và khẳng định giá trị bản thân cũng khiến con người ngày càng tham lam, ích kỉ hơn. Để kiếm được tiền, để bảo vệ được túi tiền của mình con người ta sẵn sàng bán sức khoẻ, sẵn sàng vi phạm đạo đức, đánh mất nhân cách. Vì tiền, người ta cũng sẵn sàng phá vỡ các mối quan hệ tốt đẹp lâu năm, thậm chí kể cả quan hệ tình thâm ruột thịt. - Mở rộng, trao đổi với quan điểm trái chiều hoặc ý kiến khác để có cái nhìn toàn diện: Tiền bạc là cần thiết để con người thiết lập cuộc sống và khẳng định giá trị bản thân nhưng có tiền không có nghĩa là sẽ có tất cả. Tiền bạc có thể mang đến cho con người ta sự thoải mái về vật chất nhưng chưa chắc đã mang lại sự thanh thản, thoải mái trong tâm hồn, mang lại hạnh phúc cho con người. *Khẳng định lại quan điểm cá nhân đã trình bày và rút ra bài học cho bản thân. - Tiền bạc có chi phối rất lớn trong cuộc sống của mỗi chúng ta. Nó là yếu tố quan trọng để duy trì cuộc sống và các mối quan hệ nhưng cũng là yếu tố có thể phá huỷ mọi thứ. - Mỗi người cần biết lao động chân chính để kiếm tiền nhưng không nên kiếm tiền bằng mọi giá, không để đồng tiền chi phối, làm hoen ố phẩm chất, nhân cách của chính mình, dẫn dắt mình vào con đường sai trái.
6. 6 d/ Viết bài văn đảm bảo các yêu cầu sau: 1.5 - Triển khai được ít nhất hai luận điểm để làm rõ quan niệm cá nhân. - Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận. - Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù hợp, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và bằng chứng. Lưu ý: Học sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật. đ/ Diễn đạt Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết văn bản. e/ Sáng tạo Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ. HẾT