Đề ôn tập số 11 Kỳ thi TN THPT 2022 môn Ngữ văn - Sở GD&ĐT Bắc Ninh (Có đáp án)

Nội dung tài liệu: Đề ôn tập số 11 Kỳ thi TN THPT 2022 môn Ngữ văn - Sở GD&ĐT Bắc Ninh (Có đáp án)

1. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỀ ÔN TẬP SỐ 11 BẮC NINH KÌ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM HỌC 2021-2022 Môn: Ngữ Văn Thời gian làm bài: 120 phút * Đơn vị đề xuất: THPT NGUYỄN ĐĂNG ĐẠO *Giáo viên cốt cán thẩm định: 1. Bùi thanh Huyền, đơn vị công tác : THPT Từ Sơn 2. Lê Thanh Hương, đơn vị công tác : THPT Thuận Thành 2 Phần I: Đọc hiểu (3.0 điểm) Đọc đoạn văn bản sau: (1) Tôi biết có những người sẵn sàng bỏ qua mọi tôn nghiêm để đạt được mục đích, bỏ qua mọi tôn trọng để có được những thứ (tưởng) miễn phí ở đời. Như khăng khăng con mình chiều cao dưới 1m dù đứa trẻ đã 1m2, chỉ để được miễn phí khi ăn buffet. Như hể hả khi xin được cái này cái kia bất chấp có bị đánh giá là thế nào đi nữa hay những thứ xin được chỉ đáng giá một bữa ăn tầm tầm. "Ơ, nếu xin được sao phải mua?". Hay đi xế hộp tìm quán ăn giá rẻ nhưng lại đòi được phục vụ kiểu 5 sao và bức xúc khi phải trả tiền gửi xe. Hoặc đi ăn buffet vẫn gói ghém đồ ăn nhét vào chiếc túi Dior hàng hiệu mang về. Bị phát hiện thì nói là mang về cho chó mặc dù nhà chỉ nuôi mèo. Rồi là những người hân hoan khi được người khác trả tiền cà phê nhưng hậm hực nếu như phải trả tiền đồ uống của chính mình. (2) Tôi nghĩ, chúng ta xứng đáng với những gì chúng ta đã sống, đã cho phép. Bạn trân trọng bản thân bạn và không cho phép người khác coi thường bạn thì bạn sẽ nhận được sự trân trọng. Bạn bỏ qua tôn nghiêm, cho phép người khác đối xử không ra gì với bạn thì bạn xứng đáng với việc đó, đừng than vãn! (3) Tôi vẫn nói: Mỗi người đều có một giá trị riêng. Việc bạn giữ cái giá đó thế nào quan trọng hơn cả việc bạn kiếm ra được bao nhiêu tiền hay bạn hơn bạn bè mình thế nào. Có những người nghèo thật nghèo mà không bị hèn đi. Nhưng cũng có những người giàu thật giàu nhưng chỉ đáng giá một xu trong mắt mọi người. Là phẩm giá của mỗi người mỗi khác vậy!. (Nhà báo Hoàng Anh Tú, Thực hiện các yêu cầu sau: Câu 1 . Đoạn trích đã sử dụng những phương thức biểu đạt nào? Câu 2 . Theo tác giả, khi nào bạn sẽ nhận được sự trân trọng? Câu 3 . Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ liệt kê được sử dụng trong đoạn văn (1) . Câu 4. Anh/Chị có đồng tình với quan điểm: Có những người nghèo thật nghèo mà không bị
2. hèn đi. Nhưng cũng có những người giàu thật giàu nhưng chỉ đáng giá một xu trong mắt mọi người không? Vì sao? Phần II: Làm văn (7.0 điểm) Câu 1 (2.0 điểm) Từ nội dung đoạn trích trong phần Đọc hiểu, anh/chị hãy viết một đoạn văn(khoảng 200 chữ) về cách thức giúp mỗi người loại bỏ mặt tiêu cực của bản thân để thành công trong cuộc sống. Câu 2 (5.0 điểm) Sáng hôm sau, mặt trời lên bằng con sào, Tràng mới trở dậy. Trong người êm ái lửng lơ như người vừa ở trong giấc mơ đi ra. Việc hắn có vợ đến hôm nay hắn vẫn còn ngỡ ngàng như không phải. Hắn chắp hai tay sau lưng lững thững bước ra sân. Ánh nắng buổi sáng mùa hè sáng lóa xói vào hai con mắt còn cay sè của hắn. Hắn chớp chớp liên hồi mấy cái, và bỗng vừa chợt nhận ra, xung quanh mình có cái gì vừa thay đổi mới mẻ, khác lạ. Nhà cửa, sân vườn hôm nay đều được quét tước, thu dọn sạch sẽ gọn gàng. Mấy chiếc quần áo rách như tổ đỉa vẫn vắt khươm mươi niên ở một góc nhà đã thấy đem ra sân hong. Hai cái ang nước vẫn để khô cong ở dưới gốc ổi đã kín nước đầy ăm ắp. Đống rác mùn tung bành ngay lối đi đã hót sạch. Ngoài vườn người mẹ đang lúi húi giẫy những búi cỏ mọc nham nhở. Vợ hắn quét lại cái sân, tiếng chổi từng nhát kêu sàn sạt trên mặt đất. Cảnh tượng thật đơn giản, bình thường nhưng đối với hắn lại rất thấm thía cảm động. Bỗng nhiên hắn thấy hắn thương yêu gắn bó với cái nhà của hắn lạ lùng. Hắn đã có một gia đình. Hắn sẽ cùng vợ sinh con đẻ cái ở đấy. Cái nhà như cái tổ ấm che mưa che nắng. Một nguồn vui sướng, phấn chấn đột ngột tràn ngập trong lòng. Bây giờ hắn mới thấy hắn nên người, hắn thấy hắn có bổn phận phải lo lắng cho vợ con sau này. Hắn xăm xăm chạy ra giữa sân, hắn cũng muốn làm một việc gì để dự phần tu sửa lại căn nhà. (Trích Vợ nhặt, Kim Lân, Ngữ văn 12, Tập 2, NXB Giáo dục, 2018, tr.30) Phân tích diễn biến tâm trạng và hành động của nhân vật Tràng trong đoạn trích trên. Từ đó, nhận xét về vẻ đẹp tâm hồn người lao động trong truyện ngắn của Kim Lân. Hết
3. HƯỚNG DẪN CHẤM Phần Câu Nội dung Điểm ĐỌC HIỂU 3.0 1 Đoạn trích đã sử dụng những phương thức biểu đạt: nghị luận và tự sự Hướng dẫn chấm: 0,75 I - Học sinh trả lời phương thức như đáp án: 0,75 điểm. - Học sinh trả lời đúng một phương thức: 0,5 điểm 2 Theo tác giả, bạn sẽ nhận được sự trân trọng khi bạn trân trọng bản 0,75 thân bạn và không cho phép người khác coi thường bạn. Hướng dẫn chấm: - Học sinh trả lời như đáp án:0,75. - Học sinh trả lời được 01 ý: 0,5điểm. 3 - Biện pháp liệt kê được sử dụng trong đoạn văn là: khăng khăng con mình chiều cao dưới 1m dù đứa trẻ đã 1m2, chỉ để được miễn phí khi ăn buffet; xin được cái này cái kia bất chấp có bị đánh giá là thế nào đi nữa; đi xế hộp tìm quán ăn giá rẻ nhưng lại đòi được 1.0 phục vụ kiểu 5 sao và bức xúc khi phải trả tiền gửi xe - Tác dụng của biện pháp liệt kê: + Khẳng định sự phổ biến của việc con người có quá nhiều những hành động bỏ qua mọi tôn trọng để có được những thứ tưởng là miễn phí ở đời; Diễn tả đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh, biểu hiện khác nhau của việc con người dễ dàng bỏ qua mọi tôn nghiêm để đạt được mục đích trong cuộc sống. + Giúp sự diễn đạt trở nên cụ thể, thuyết phục hơn. Hướng dẫn chấm: Gọi tên biện pháp liệt kê nhưng không chỉ ra hoặc chỉ ra không chính xác: không cho điểm. Mỗi ý tác dụng cho 0,25 điểm 4 Suy nghĩ về việc đồng tình hay không đồng tình với quan điểm được đưa ra trong đoạn trích và lý giải. Học sinh có thể đưa ra những suy nghĩ khác (đồng tình hoặc không đồng tình) nhưng phải hợp lý. Sau đây là những gợi ý: 0,5 - Nếu đồng tình thì có thể lý giải như sau: + Có những người nghèo về vật chất nhưng luôn sống có tự trọng và biết cách giữ gìn giá trị của bản thân mình, không đánh mất
4. mình vì những lợi ích trước mắt. + Có những người giàu có về tiền bạc nhưng lại bất chấp bán rẻ lương tâm và đạo đức được “trèo cao” hơn, có nhiều danh lợi hơn - Nếu không đồng tình thì có thể lý giải như sau: + Nghèo thường sinh hèn, thiếu thốn về vật chất thường khiến con Hướng dẫn chấm: - Học sinh trình bày thuyết phục, hợp lí, không vi phạm chuẩn mực đạo đức, pháp luật: 0,5điểm. Học sinh trình bày chưa thuyết phục, chưa rõ ràng đạt 0,25điểm LÀM VĂN 7.0 1 Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) về cách thức giúp mỗi người loại bỏ mặt tiêu cực của bản thân để thành công trong 2.0 II cuộc sống. a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, 0.25 tổng - phân - hợp, móc xích hoặc song hành. b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận Cách thức giúp mỗi người loại bỏ mặt tiêu cực của bản thân để 0.25 thành công trong cuộc sống. c. Triển khai vấn đề nghị luận Học sinh có thể lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ cách thức giúp mỗi người loại bỏ mặt tiêu cực của bản thân để thành công trong cuộc sống. Có thể triển khai theo hướng: - Mỗi con người phải học cách đối diện với những tiêu cực của bản thân (suy nghĩ bi quan, chán nản, những thói xấu: tham lam, ích kỉ, tự ti, kiêu ngạo ) - Đấu tranh với chính mình để những mặt tiêu cực ấy không 1.0 lấn lướt. - Dành thời gian và tình cảm nhiều hơn cho những việc tích cực, cho những điều ý nghĩa, cho gia đình và người thân để xua tan những mặt u tối trong con người mình. Sẵn sàng lắng nghe ý kiến góp ý, xây dựng của người khác; học hỏi những người có lối sống lạc quan, tích cực Hướng dẫn chấm: - Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; dẫn chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng (0,75 điểm).
5. - Lập luận chưa thật chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng nhưng không có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không tiêu biểu (0,5 điểm). - Lập luận không chặt chẽ, thiếu thuyết phục: lí lẽ không xác đáng, không liên quan mật thiết đến vấn đề nghị luận, không có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không phù hợp (0,25 điểm). Học sinh có thể trình bày quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật. d. Chính tả, ngữ pháp Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. 0.25 Hướng dẫn chấm: - Không cho điểm nếu bài làm có quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp. e. Sáng tạo Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ. Hướng dẫn chấm: Học sinh huy động được kiến thức và trải 0.25 nghiệm của bản thân để bàn luận; có sáng tạo trong viết câu, dựng đoạn, làm cho lời văn có giọng điệu, hình ảnh. - Đáp ứng được 2 yêu cầu trở lên: 0,5 điểm. - Đáp ứng được 1 yêu cầu: 0,25 điểm. 2 Phân tích diễn biến tâm trạng và hành động của nhân vật Tràng trong đoạn trích, nhận xét vẻ đẹp tâm hồn người lao động trong 5.0 truyện ngắn Kim Lân. a. Đảm bảo cấu trúc của một bài văn nghị luận Có đầy đủ Mở bài, Thân bài, Kết bài. Mở bài giới thiệu được vấn đề, 0.25 Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát được vấn đề. b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: - Diễn biến tâm trạng và hành động của nhân vật Tràng trong đoạn trích. - Vẻ đẹp tâm hồn người lao động trong truyện ngắn Kim Lân 0.25 Hướng dẫn chấm: - Học sinh xác định đúng vấn đề cần nghị luận: 0,25điểm. Học sinh xác định chưa đầy đủ vấn đề nghị luận: 0điểm c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm Vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách nhưng về cơ bản cần đảm bảo những nội dung sau:
6. * Giới thiệu khái quát về tác giả Kim Lân, tác phẩm Vợ nhặt, 0.5 hình tượng nhân vật Tràng, đoạn trích. Giới thiệu khái quát nhân vật: Diễn biến tâm trạng và hành động của nhân vật Tràng trong đoạn trích: . Sự thay đổi đầu tiên là cảm giác êm ái, lửng lơ: - Tràng tỉnh dậy và thấy “trong người êm ái lửng lơ như người vừa trong mơ đi ra”. 2.5 + Kim Lân đã diễn tả thật chính xác và cảm động niềm hạnh phúc mà Tràng vừa có được. + Kim Lân không xây dựng nhân vật với những khát vọng xa vời, hoàn cảnh đó, con người chỉ được sống với những mong mỏi đời thường cũng đã là hạnh phúc. Mặc cho tiếng khóc hờ của những nhà có người chết, mặc cho mùi khét vì đốt đống dấm xua đi tử khí, Tràng vẫn vui niềm vui của mình. .Tiếp sau cảm giác hạnh phúc ngập tràn trên Tràng thấy mình “nên người”, có trách nhiệm với gia đình: + Sự thay đổi đó trước hết là do tác động của ngoại cảnh, sự thay đổi nơi ngôi nhà Tràng ở. /Không còn cái bừa bộn, bẩn thỉu, mà thay vào đó là sự ngăn nắp, gọn gàng, sạch sẽ /Nhận thấy sự thay đổi của tổ ấm từ đôi bàn tay của người mẹ tần tảo và của người vợ đảm đang, trong Tràng bỗng dưng dấy lên một tình cảm rất tự nhiên ấm áp + Khung cảnh giản đơn song yên ấm, hạnh phúc của gia đình vừa mang đến cho anh những cảm xúc nhân văn của con người, vừa dấy lên trong anh sự tự nguyện đóng góp công sức của mình để vun đắp cho tổ ấm. => Không có những biến cố ly kì, giật gân nhưng những dòng văn nhẹ nhàng của Kim Lân viết về sự biến đổi của Tràng trước và sau khi lấy vợ thực sự xúc động và hấp dẫn vì đằng sau sự thay đổi của Tràng chính là sức mạnh, là giá trị của tình người. Nó đã nâng đỡ những thân phận khốn khổ như Tràng để đưa họ chạm đến những
7. tình cảm, giá trị nhân văn của con người. *Đánh giá - Nghệ thuật: + Để thể hiện thành công nhân vật Tràng, Kim Lân đã xây dựng một tình huống truyện độc đáo. Từ đó nhà văn làm nổi bật số phận bất hạnh và cũng làm sáng lên vẻ đẹp của tình người của khát khao hạnh phúc bình dị. + Kim Lân đã khắc hoạ nhân vật Tràng với đầy đủ diện mạo, ngôn ngữ, hành động, đặc biệt là diễn biến tâm trạng của Tràng bằng ngòi bút sắc sảo. - Nội dụng: + Qua nhận vật Tràng, không những nhà văn phản ánh một mặt trận đen tối trong hiện thực xã hội trước năm 1945 cùng số phận của người dân nghèo mà còn phát hiện vẻ đẹp tâm hồn của họ. Kim Lân đã tiếp nối những trang viết giàu chất nhân bản về người lao động bình thường của những nhà văn trước đó như Ngô Tất Tố, Thạch Lam, Nam Cao Hướng dẫn chấm: - Học sinh cảm nhận về đoạn văn đầy đủ, sâu sắc: 2,0 điểm - 2,5 điểm. - Học sinh cảm nhận chưa đầy đủ hoặc chưa sâu sắc: 1,5 điểm - 1,75 điểm. - Cảm nhận chung chung, chưa rõ các giá trị của đoạn văn: 1,0 - 1,25 điểm. Cảm nhận sơ lược, chưa thể hiện sự hiểu biết về đoạn văn: 0,25 điểm - 0,5điểm. * Nhận xét vẻ đẹp tâm hồn người lao động: Qua diễn biến tâm trạng của nhân vật Tràng trong đoạn văn, Kim 0.5 Lân khám phá, ngợi ca vẻ đẹp tâm hồn của người lao động: trong bất cứ hoàn cảnh nào, họ vẫn không ngừng khao khát sống, khao khát hạnh phúc gia đình, yêu thương đùm bọc lẫn nhau và lạc quan, tin tưởng vào tương lai. Hướng dẫn chấm: - Nhận xét được 01 ý:0,25điểm
8. Nhận xét được 02-03 ý: 0,5điểm d. Sáng tạo Có cách diễn đạt độc đáo; thể hiện những suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận. Hướng dẫn chấm: Học sinh biết vận dụng lí luận văn học trong quá trình nghị luận; biết so sánh với đoạn văn khác trong tác 0.25 phẩm, cáctác phẩm khác của Kim Lân, các nhà văn khác để làm nổi bật nét đặc sắc của đoạn văn cũng như tác phẩm, tác giả; biết liên hệ vấn đề nghị luận với thực tiễn đời sống; văn viết giàu hình ảnh, cảm xúc. - Đáp ứng được 02 yêu cầu trở lên: 0,25điểm. - Không đáp áp ứng được yêu cầu: 0điểm. e. Chính tả, dùng từ, đặt câu Đảm bảo những quy tắc về chuẩn chính tả, ngữ nghĩa, ngữ pháp của 0.25 tiếng Việt. Hướng dẫn chấm: - Không cho điểm nếu bài làm mắc quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp. Tổng điểm 10.0 Lưu ý khi chấm bài: Giám khảo cần nắm vững yêu cầu chấm để đánh giá tổng quát bài làm của thí sinh, tránh đếm ý cho điểm một cách máy móc, linh hoạt trong việc vận dụng HDC. Cần khuyến khích những bài làm có tính sáng tạo, nội dung bài viết có thể không trùng với yêu cầu trong đáp án nhưng lập luận thuyết phục, văn phong sáng rõ, Việc chi tiết hóa điểm số của các ý (nếu có) phải đảm bảo không sai lệch với tổng điểm của mỗi phần và được thống nhất trong Hội đồng chấm thi. Hết