Đề ôn tập số 26 Kỳ thi TN THPT 2022 môn Ngữ văn - Sở GD&ĐT Bắc Ninh (Có đáp án)

Nội dung tài liệu: Đề ôn tập số 26 Kỳ thi TN THPT 2022 môn Ngữ văn - Sở GD&ĐT Bắc Ninh (Có đáp án)

1. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỀ ÔN TẬP SỐ 26 BẮC NINH KỲ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM HỌC 2021-2022 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯ Môn: Ngữ Văn Thời gian làm bài: 120 phút ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ * Đơn vị đề xuất: Trường THPT Trần Nhân Tông * Giáo viên cốt cán thẩm định: 1) Nguyễn Thị Bình , đơn vị công tác: THPT Quế Võ số 1 2) Ngô Thị Luyến , đơn vị công tác: THPT Nguyễn Du I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm) Đọc đoạn trích: Chẳng cần bàn cãi hay bình luận gì thêm, chúng ta đều không thể phủ nhận được những lợi ích và vai trò to lớn mà Facebook mang lại. Còn gì kì diệu hơn khi mà nhờ nó, hai con người ở hai vùng miền khác nhau, xa cách về địa lí, không gian, vậy mà lại có thể quen nhau, kết bạn với nhau trong sự tương hợp về sở thích, mục tiêu chỉ bằng một chiếc điện thoại có kết nối Internet. Thú vị gì hơn khi mọi tin tức về giới showbiz, thần tượng, bạn bè, người thân đều được chúng ta cập nhật từng phút, từng giây? Bao nhiêu lợi ích không nhỏ của Facebook đã đủ trở thành chiếc nam châm thu hút mọi người, đặc biệt là giới trẻ. Càng dùng Facebook, càng có nhiều bạn, càng có nhiều điều hấp dẫn, thú vị mời gọi. Mải mê theo những cảm xúc ảo, ít ai nhận ra Facebook như là một con dao hai lưỡi mà những mặt trái của nó đang dần bộc lộ. Và một trong số đó là căn bệnh nghiện Facebook đã và đang diễn ra phổ biến, đặc biệt là trong giới trẻ. ( ) Việc nghiện Facebook còn khiến cho cuộc sống của người dùng bị đảo lộn. Các hoạt động vui chơi ngoài trời cùng bạn bè, thể dục thể thao được thay thế bằng việc lên Facebook. Bị thu hút vào cái màn hình màu xanh hấp dẫn với những hình ảnh kia thì liệu còn thời gian đâu mà ăn uống hợp lí, thời gian cho bạn bè, cho người thân? Họ sẽ đắm chìm trong thế giới ảo mà quên đi hiện tại. Thế có nghĩa là, họ có thể kết bạn với biết bao bạn bè trên mạng nhưng lại đang bỏ qua những mối quan hệ thực tế, những tình cảm thực mà mọi người dành cho mình. Cùng với đó, các kỹ năng giao tiếp, ứng xử cũng dần bị mất đi. Vì thế, chẳng có gì đáng ngạc nhiên khi mà một người nghiện Facebook có thể chém gió thỏa thích không chán với bạn bè khắp nơi nhưng lại khó có thể giao tiếp trực tiếp với mọi người. Cứ thế, họ trở thành “anh hùng bàn phím” và dần sống ảo với những tình cảm không thực tế. (Nguồn: baigiangvanhoc.com) Trả lời các câu hỏi sau:
2. Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích trên. Câu 2. Nêu nội dung chính của đoạn trích trên. Câu 3. Vì sao tác giả lại dùng hình ảnh chiếc nam châm thu hút mọi người để nói về mạng xã hội Facebook? Câu 4. Câu văn họ có thể kết bạn với biết bao bạn bè trên mạng nhưng lại đang bỏ qua những mối quan hệ thực tế, những tình cảm thực mà mọi người dành cho mình gợi cho anh/chị suy nghĩ gì? II. LÀM VĂN (7,0 điểm) Câu 1 (2,0 điểm) Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về hậu quả của hiện tượng anh hùng bàn phím ở một bộ phận không nhỏ cư dân mạng xã hội. Câu 2 (5,0 điểm) Con Sông Đà tuôn dài tuôn dài như một áng tóc trữ tình, đầu tóc chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc bung nở hoa ban hoa gạo tháng hai và cuồn cuộn mù khói núi Mèo đốt nương xuân. Tôi đã nhìn say sưa làn mây mùa xuân bay trên Sông Đà, tôi đã xuyên qua đám mây mùa thu mà nhìn xuống dòng nước Sông Đà. Mùa xuân dòng xanh ngọc bích, chứ nước Sông Đà không xanh màu xanh canh hến của Sông Gâm Sông Lô. Mùa thu nước Sông Đà lừ lừ chín đỏ như da mặt một người bầm đi vì rượu bữa, lừ lừ cái màu đỏ giận dữ ở một người bất mãn bực bội gì mỗi độ thu về. Chưa hề bao giờ tôi thấy dòng Sông Đà là đen như thực dân Pháp đã đè ngửa con sông ta ra đổ mực Tây vào mà gọi bằng một cái tên Tây láo lếu, rồi cứ thế mà phiết vào bản đồ lai chữ. Con Sông Đà gợi cảm. Đối với mỗi người, Sông Đà lại gợi một cách. Đã có lần tôi nhìn Sông Đà như một cố nhân. Chuyến ấy ở rừng đi núi cũng đã hơi lâu, đã thấy thèm chỗ thoáng. Mải bám gót anh liên lạc, quên đi mất là mình sắp đổ ra Sông Đà. Xuống một cái dốc núi, trước mắt thấy loang loáng như trẻ con nghịch chiếu gương vào mắt mình rồi bỏ chạy. Tôi nhìn cái miếng sáng loé lên một màu nắng tháng ba Đường thi “Yên hoa tam nguyệt há Dương Châu”. Bờ Sông Đà, bãi Sông Đà, chuồn chuồn bươm bướm trên Sông Đà. Chao ôi, trông con sông, vui như thấy nắng giòn tan sau kì mưa dầm, vui như nối lại chiêm bao đứt quãng. Đi rừng dài ngày rồi lại bắt ra Sông Đà, đúng thế, nó đằm đằm ấm ấm như gặp lại cố nhân, mặc dầu người cố nhân ấy mình biết là lắm bệnh lắm chứng, chốc dịu dàng đấy, rồi chốc lại bẳn tính và gắt gỏng thác lũ ngay đấy (Trích Người lái đò sông Đà, Nguyễn Tuân, Ngữ văn 12, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2016, tr.191) Cảm nhận hình tượng Sông Đà trong đoạn trích trên. Từ đó, anh/chị hãy nhận xét về cái tôi tài hoa, độc đáo của Nguyễn Tuân. HẾT
3. HƯỚNG DẪN CHẤM I. ĐỌC Câu Yêu cầu Điểm HIỂU 1 Phương thức biểu đạt chính: Nghị luận 0,75 Hướng dẫn chấm: - Trả lời như đáp án: 0,75 điểm - Trả lời sai: 0 điểm. 2 Nội dung chính: Những lợi ích của mạng xã hội Facebook và 0,75 những tác hại của tình trạng “nghiện Facebook”. Hướng dẫn chấm: - Trả lời như đáp án: 0,75 điểm - Trả lời được 1 ý: 0,5 điểm - Trả lời sai: 0 điểm - Học sinh trình bày được nội dung nhưng có cách diễn đạt khác tương đương vẫn đạt điểm tối đa. 3 Tác giả dùng hình ảnh chiếc nam châm thu hút mọi người để nói 1,0 về mạng xã hội Facebook vì: - Sự ra đời của Facebook với rất nhiều tiện ích đã khiến mạng xã hội này có sức hút lớn lao, nhất là với giới trẻ. Càng dùng Facebook, càng có nhiều bạn, càng có nhiều điều hấp dẫn, thú vị mời gọi. - Số lượng người dùng Facebook tăng lên không ngừng, dường như ai ai cũng có thể bị cuốn hút và một khi đã tham gia khó có thể cưỡng lại được sức hấp dẫn của nó. Hướng dẫn chấm: - Học sinh trình bày được 2 ý: 1.0 điểm. - Học sinh trình bày được 1 ý: 0,5 điểm. - Học sinh trình bày được nội dung nhưng có cách diễn đạt khác tương đương vẫn đạt điểm tối đa. 4 Câu văn cho thấy tác hại của việc “nghiện Facebook”: 0,5 - Con người sống trong thế giới ảo dễ dàng kết bạn với người lạ chỉ bằng những lời bình luận, những câu chuyện không đầu không cuối, có khi chưa hiểu gì về nhau, thậm chí chưa biết mặt. Những mối quan hệ đó đôi khi lại có sức hấp dẫn kì lạ. Trong khi những mối quan hệ thực tế thì lại xa lạ. Nhiều bạn trẻ có thể tương tác với bạn bè trên Facebook rất tốt nhưng kĩ năng giao tiếp xã hội lại rất kém, có thể có hàng nghìn người bạn trên
4. Facebook nhưng lại cảm thấy cô đơn, lạc lõng trong thế giới thực. - Thực tế ấy gợi ra suy nghĩ về việc phải cân bằng và trở về với những giá trị thật bền vững, biết trân trọng những mối quan hệ thực tế, những tình cảm thực mà mọi người dành cho mình. Hướng dẫn chấm: - Học sinh chỉ ra được 02 ý: 0,5 điểm. - Học sinh chỉ ra được 01 ý: 0,25 điểm - Học sinh trình bày được nội dung nhưng có cách diễn đạt khác tương đương vẫn đạt điểm tối đa. II. 1 Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, hãy viết một đoạn 2,0 LÀM văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị vềhậu quả VĂN của hiện tượng “anh hùng bàn phím” ở một bộ phận không nhỏ cư dân mạng xã hội. a. Đảm bảo cấu trúc đoạn văn nghị luận 0,25 - Đảm bảo yêu cầu hình thức của đoạn văn, khoảng 200 chữ. - Học sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, qui nạp, tổng - phân - hợp, móc xích hoặc song hành. b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: hậu quả của hiện 0,25 tượng “anh hùng bàn phím” trên mạng xã hội. c. Triển khai vấn đề nghị luận: Học sinh lựa chọn các thao tác 1,0 lập luận phù hợp; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng cần làm rõ vấn đề hậu quả của hiện tượng “anh hùng bàn phím” trên mạng xã hội. Có thể viết đoạn văn theo hướng sau: - Anh hùng bàn phím là cụm từ chỉ hành động bình luận, chỉ trích, chê bai, làm quá hoặc nói những chuyện dời non lấp biển, mạnh mồm, nói khoác lác, không dám chịu trách nhiệm về lời nói, của một bộ phận người dùng internet trước một sự vật, hiện tượng nào đó đã và đang xảy ra. - Hậu quả: + Tạo ra những nhận thức lệch lạc cho mình và người khác, tự hạ thấp giá trị, phẩm chất bản thân, gây ra sự bất bình, thiếu thiện cảm, coi thường, thậm chí căm ghét từ cộng đồng. Nhiều hành động, lời nói của anh hùng bàn phím thậm chí vi phạm pháp luật, bị nghiêm trị. + Vô số cá nhân, tổ chức xã hội, doanh nghiệp, địa phương,
5. phải chịu hậu quả nặng nề vì những anh hùng bàn phím, gây thiệt hại danh dự, nhân phẩm, kinh tế, thậm chí gây xung đột, rạn nứt, tổn thương sâu sắc, có những người bị trầm cảm, và đôi khi tìm đến cái chết, chỉ vì bị tấn công bằng ngôn từ quá khích trên mạng, Xã hội vì thế mà trở nên bất ổn, các giá trị bị đảo lộn, cuộc sống và quyền lợi của cộng đồng không được tôn trọng. - Bài học: Đây là một hiện tượng xấu, cần lên án mạnh mẽ. Mỗi người cần có những hành động cụ thể, thiết thực, nói đi đôi với làm; tránh việc phán xét, quy chụp, xúc phạm người khác trên Facebook. Hướng dẫn chấm: - Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; dẫn chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và dẫn chứng (0,75- 1,0 điểm). - Lập luận chưa thật chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng nhưng không có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không tiêu biểu (0,5 điểm). - Lập luận không chặt chẽ, thiếu thuyết phục: lí lẽ không xác đáng, không liên quan mật thiết đến vấn đề nghị luận, không có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không phù hợp (0,25 điểm). Lưu ý: Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách nhưng phải làm rõ hậu quả của hiện tượng “anh hùng bàn phím” trên mạng xã hội; có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật. d. Chính tả, dùng từ, đặt câu 0,25 Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ nghĩa, ngữ pháp tiếng Việt. Hướng dẫn chấm: Không cho điểm nếu bài làm mắc quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp. e. Sáng tạo 0,25 Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận. Hướng dẫn chấm: Học sinh huy động được kiến thức và trải nghiệm của bản thân để bàn luận về hậu quả của hiện tượng “anh hùng bàn phím” trên mạng xã hội, có cách nhìn riêng, mới mẻ về vấn đề nghị luận; có sáng tạo trong viết câu, dựng đoạn, làm cho lời văn có giọng điệu, hình ảnh. - Đáp ứng được 02 yêu cầu trở lên: 0,25 điểm.
6. 2 Cảm nhận về hình tượng Sông Đà trong đoạn trích; từ đó, 5,0 nhận xét về cái tôi tài hoa, độc đáo của Nguyễn Tuân. a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận: Mở bài nêu được vấn đề, Thân 0,25 bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát được vấn đề. b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Vẻ đẹp hình tượng Sông 0,5 Đà trong đoạn trích; nhận xét về cái tôi tài hoa, độc đáo của Nguyễn Tuân thể hiện qua đoạn trích. Hướng dẫn chấm: - Học sinh xác định đúng vấn đề cần nghị luận: 0,5 điểm. - Học sinh xác định chưa đầy đủ vấn đề nghị luận: 0,25 điểm. c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; đảm bảo các yêu cầu sau: * Giới thiệu tác giả (0,25 điểm), tác phẩm và đoạn trích, ý phụ 0.5 (0,25 điểm) * Cảm nhận về hình tượng Sông Đà trong đoạn trích 2.5 - Vẻ đẹp trữ tình, thơ mộng của hình tượng Sông Đà: + Trong cái nhìn tình tứ của Nguyễn Tuân, Sông Đà mang vẻ đẹp của một mĩ nhân: ➢ Từ trên cao nhìn xuống, Sông Đà đẹp như một thiếu nữ kiều diễm, gợi cảm, đầy sức sống tuôn dài, tuôn dài như một áng tóc trữ tình, đầu tóc, chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc bung nở hoa ban, hoa gạo tháng hai và cuồn cuộn mù khói núi mèo đốt nương xuân. ➢ Màu nước Sông Đà huyền ảo, biến hóa theo dòng chảy của thời gian. Mỗi mùa có một vẻ đẹp riêng trong cách so sánh rất cụ thể, tinh tế, độc đáo. + Trong niềm yêu nhớ của Nguyễn Tuân, Sông Đà gợi cảm như một cố nhân: ➢ Nguyễn Tuân ấn tượng với cái màu loang loáng của mặt nước như trẻ con nghịch chiếu gương vào mắt mình rồi bỏ chạy. Ông phát hiện cái miếng sáng lấp lánh hắt lên từ mặt sông có vẻ đẹp cổ kính của màu nắng tháng ba Đường thi trong thơ Lý Bạch. Bờ bãi sông Đà rợp cánh chuồn chuồn bươm bướm. ➢ Nhà văn cảm nhận được chất đằm đằm ấm ấm thân thuộc
7. khi gặp lại con sông sau một thời gian ở rừng đi núi cũng đã hơi lâu. Niềm vui ùa tràn thành nhịp điệu: Chao ôi, trông con sông, vui như thấy nắng giòn tan sau kì mưa dầm, vui như nối lại chiêm bao đứt quãng nó đằm đằm ấm ấm như gặp lại cố nhân Niềm vui trào lên ngọn bút, vẽ lên bức tranh Sông Đà đậm chất thơ, chất họa, chất nhạc. - Hình tượng Sông Đà được thể hiện bằng ngôn ngữ tinh tế, hình ảnh liên tưởng, so sánh mới mẻ, độc đáo tạo nên những nét dịu dàng, thơ mộng, trữ tình của con sông. Hướng dẫn chấm: - Học sinh phân tích đầy đủ, sâu sắc: 2,5 điểm. - Học sinh phân tích chưa đầy đủ hoặc chưa sâu sắc: 1,75 điểm - 2,25 điểm. - Học sinh phân tích chung chung, chưa rõ các biểu hiện: 1,0 điểm - 1,5 điểm. - Học sinh phân tích sơ lược, không rõ các biểu hiện: 0,25 điểm - 0,75 điểm. * Nhận xét về cái tôi tài hoa, độc đáo của Nguyễn Tuân 0.5 - Cái tôi nghệ sĩ suốt đời đi tìm cái đẹp, luôn khám phá đối tượng ở phương diện văn hóa thẩm mĩ, có cảm hứng mãnh liệt với những cái tuyệt mĩ. - Cái tôi tài hoa, uyên bác: Đoạn trích cho thấy giác quan tinh nhạy, trí tưởng tượng phong phú, cách sử dụng ngôn từ sắc sảo của Nguyễn Tuân. Tài hoa ấy tạo nên những trang văn đẹp như thơ, như nhạc, như họa. Hướng dẫn chấm: - Học sinh trình bày được 2 ý: 0,5 điểm. - Học sinh trình bày được 1 ý: 0,25 điểm. d. Chính tả, dùng từ, đặt câu 0,25 Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ nghĩa, ngữ pháp tiếng Việt Hướng dẫn chấm: Không cho điểm nếu bài làm mắc quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp. e. Sáng tạo 0,5 Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận. Hướng dẫn chấm: Học sinh biết vận dụng lí luận văn học trong
8. quá trình phân tích, nhận xét; biết so sánh, mở rộng để làm rõ vẻ đẹp của sông Đà và cái tôi tài hoa, độc đáo của Nguyễn Tuân; biết liên hệ vấn đề nghị luận với thực tiễn đời sống; văn viết giàu hình ảnh, cảm xúc. - Đáp ứng được 02 yêu cầu trở lên: 0,5 điểm. - Đáp ứng được 01 yêu cầu: 0,25 điểm. Tổng điểm toàn bài 10 Hết