Đề ôn tập số 27 Kỳ thi TN THPT 2022 môn Ngữ văn - Sở GD&ĐT Bắc Ninh (Có đáp án)

Nội dung tài liệu: Đề ôn tập số 27 Kỳ thi TN THPT 2022 môn Ngữ văn - Sở GD&ĐT Bắc Ninh (Có đáp án)

1. SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO ĐỀ THI SỐ 27 SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO BẮC ĐỀ THI SỐ BẮC NINH KỲ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2021-2022 NINH KỲ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2021-2022 ( Đề thi có 02 trang) Môn: Ngữ văn ( Đề thi có 02 trang) Môn: Ngữ văn Thời gian làm bài: 120 phút (không kể thời gian phát đề) Thời gian làm bài: 120 phút (không kể thời gian phát đề) • Đơn vị đề xuất: TRƯỜNG THPT TỪ SƠN • Đơn vị đề xuất: TRƯỜNG THPT LÝ THÁI TỔ • GV cốt cán thẩm định: 1. Ngô Thị Luyến, đơn vị công tác: Trường THPT Nguyễn Du 2. Nguyễn Thị Bình, đơn vị công tác: Trường THPT Quế Võ 1 I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm) Đọc đoạn trích: đất nước ngàn năm không mỏi cánh tay cung giáo mác Trường Sơn cọc nhọn Bạch Đằng đến trẻ chăn trâu cũng cờ lau tập trận chiếc roi cày rần rật máu cha ông đất nước sinh ra huyền thoại tiên rồng bọc trứng trăm con lên rừng xuống biển mẹ lội suối trèo non cha bạt ghềnh chắn sóng mong mai sau nên vóc nên hình [ ] đất nước mỗi ngày lên đón ánh mặt trời thấy dung mạo tiền nhân nhắc lời di huấn nghe vị mặn mồ hôi thấm đầu sông cuối bãi vạt cỏ bên đường cũng học để mà xanh (Trích Cương thổ, Nguyễn Đức Dũng) Thực hiện các yêu cầu sau: Câu 1. Đoạn trích trên được viết theo thể thơ nào? Câu 2. Chỉ ra hai hình ảnh trong đoạn trích nói về cội nguồn tổ tiên của dân tộc Việt. Câu 3. Những dòng thơ sau giúp anh/chị hiểu gì về lịch sử dân tộc Việt Nam? đất nước ngàn năm không mỏi cánh tay cung giáo mác Trường Sơn cọc nhọn Bạch Đằng đến trẻ chăn trâu cũng cờ lau tập trận Câu 4. Anh/ chị hãy rút ra thông điệp có ý nghĩa nhất đối với bản thân sau khi đọc văn bản trên? II. LÀM VĂN (7,0 điểm) Câu 1 (2,0 điểm)
2. Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về vai trò của tình yêu quê hương, đất nước trong cuộc sống. Câu 2 (5,0 điểm) Thằng Dục không giết Tnú ngay. Nó đốt một đống lửa lớn ở nhà ưng, lùa tất cả dân làng tới, cởi trói cho Tnú, rồi nói với mọi người: - Nghe nói chúng mày đã mài rựa, mài giáo cả rồi phải không? Được, đứa nào muốn cầm rựa, cầm giáo thì coi bàn tay thằng Tnú đây. Nó hất hàm ra hiệu cho thằng lính to béo nhất. Chúng nó đã chuẩn bị sẵn cả. Thằng lính mở tút-se, lấy ra một chùm giẻ. Giẻ đã tẩm dầu xà-nu. Nó quấn lên mười đầu ngón tay Tnú. Rồi nó cầm lấy một cây nứa. Nhưng thằng Dục bảo: - Để nó cho tau! Nó giật lấy cây nứa. Tnú không kêu lên một tiếng nào. Anh trợn mắt nhìn thằng Dục. Nó cười sằng sặc. Nó dí cây lửa lại sát mặt anh: - Coi kỹ cái mặt thằng cộng sản muốn cầm vũ khí này xem sao nào. Số kiếp chúng mày không phải số kiếp giáo mác. Bỏ cái mộng cầm giáo mác đi, nghe không? Một ngón tay Tnú bốc cháy. Hai ngón, ba ngón. Không có gì đượm bằng nhựa xà nu. Lửa bắt rất nhanh. Mười ngón tay đã thành mười ngọn đuốc. Tnú nhắm mắt lại, rồi mở mắt ra, trừng trừng. Trời ơi! Cha mẹ ơi! Anh không cảm thấy lửa ở mười đầu ngón tay nữa. Anh nghe lửa cháy ở trong lồng ngực, cháy ở bụng. Máu anh mặn chát ở đầu lưỡi. Răng anh đã cắn nát môi anh rồi. Anh không kêu rên. Anh Quyết nói: “Người cộng sản không thèm kêu van ” Tnú không thèm, không thèm kêu van. Nhưng trời ơi! Cháy, cháy cả ruột đây rồi! Anh Quyết ơi! Không, Tnú sẽ không kêu! Không! Tiếng cười giần giật của thằng Dục. Các cụ già chồm dậy, bọn lính gạt ra. Tiếng kêu ré của đồng bào. Tiếng chân ai rầm rập quanh nhà ưng. Ai thế? Tnú thét lên một tiếng. Chỉ một tiếng thôi. Nhưng tiếng thét của anh bỗng vang dội thành nhiều tiếng thét dữ dội hơn. Tiếng “giết”! Tiếng chân người đạp lên trên sàn nhà ưng ào ào. Tiếng bọn lính kêu thất thanh. Tiếng cụ Mết ồ ồ: “Chém! Chém hết!” Cụ Mết, đúng rồi, cụ Mết, đã đứng đấy, lưỡi mác dài trong tay. Thằng Dục nằm dưới lưỡi mác của cụ Mết. Và thanh niên, tất cả thanh niên trong làng, mỗi người một cây rựa sáng loáng, những cây rựa mài bằng đá Tnú mang từ đỉnh núi Ngọc Linh về. Tiếng anh Prôi nói, trầm tĩnh: - Tnú! Tnú! Tỉnh dậy chưa? Đây này, chúng tôi giết hết rồi. Cả mười đứa, đây này! Bằng giáo, bằng mác. Đây này! Lửa đã tắt trên mười đầu ngón tay Tnú. Nhưng đống lửa xà nu lớn giữa nhà vẫn đỏ, xác mười tên lính giặc ngổn ngang quanh đống lửa đỏ. (Trích, Rừng xà nu - Nguyễn Trung Thành)
3. Phân tích nhân vật Tnú trong đoạn trích trên. Từ đó khái quát tính sử thi trong tác phẩm “Rừng xà nu” của nhà văn Nguyễn Trung Thành. HẾT Thí sinh không được sử dụng tài liệu; Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.
4. SỞ GD-ĐT BẮC NINH ĐÁP ÁN, HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ THI SỐ 27 KỲ THI THỬ TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2021-2022 MÔN: NGỮ VĂN ( Hướng dẫn chấm gồm 04 trang ) Phần Câu Nội dung Điểm I ĐỌC HIỂU 3,0 1 Thể thơ: tự do 0,75 Hướng dẫn chấm: - Học sinh trả lời như đáp án: 0.75 điểm - Học sinh trả lời ngoài đáp án không cho điểm 2 Hai hình ảnh trong đoạn trích nói về cội nguồn tổ tiên của dân tộc Việt: 0,75 huyền thoại tiên rồng, bọc trứng trăm con. Hướng dẫn chấm: - Học sinh trả lời được 02 ý: 0,75 điểm - Học sinh trả lời được 01 ý: 0,5 điểm 3 Những dòng thơ đã cho chúng ta hiểu: - Ý chí đanh thép, quật cường của cả đất nước vẫn bền bỉ qua hàng 1 ngàn năm vượt qua bao cuộc chiến để giành độc lập: đất nước ngàn năm không mỏi cánh tay cung. - Lịch sử chiến đấu chống giặc ngoại xâm, bảo vệ đất nước vô cùng hào hùng của dân tộc ta với: giáo mác Trường Sơn, cọc nhọn Bạch Đằng, trẻ chăn trâu cũng cờ lau tập trận Hướng dẫn chấm: - Học sinh trả lời được 02 ý: 1,0 điểm - Học sinh trả lời được 01 ý: 0,5 điểm 4 - HS rút ra thông điệp của bản thân có ý nghĩa, lí giải hợp lý, thuyết 0,5 phục. - Một số gợi ý: + Mỗi người cần có lòng tự hào, niềm tin về tương lai của đất nước. + Xác định trách nhiệm của mình đối với Tổ quốc thân yêu. Hướng dẫn chấm: - Học sinh trình bày thuyết phục, hợp lý :0 ,5 điểm II LÀM VĂN 7,0 1 Viết đoạn văn về vai trò của tình yêu quê hương, đất nước trong 2,0 cuộc sống a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn 0,25 Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng - phân - hợp, móc xích hoặc song hành. b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận 0,25 Vai trò của tình yêu quê hương, đất nước trong cuộc sống. c.Triển khai vấn đề nghị luận 1,0 Thí sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ được vai trò của tình yêu
5. quê hương, đất nước trong cuộc sống. Có thể theo hướng sau: - Tình yêu quê hương đất nước: là tình cảm gắn bó sâu sắc, chân thành đối với những sự vật và con người nơi ta được sinh ra và lớn lên. - Vai trò của tình yêu quê hương, đất nước: + Là chỗ dựa tinh thần cho con người; giúp mỗi người sống tốt hơn trong cuộc đời, không quên nguồn cội; + Nâng cao ý chí quyết tâm, thúc đẩy sự phấn đấu hoàn thiện bản thân và tinh thần cống hiến, xây dựng quê hương của mỗi con người; + Gắn kết cộng đồng, giúp con người xích lại gần nhau hơn trong mối quan hệ tốt đẹp. + Là động lực cho chúng ta có trách nhiệm với quê hương và yêu quê hương hơn Lưu ý: Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách nhưng phải làm rõ vai trò của tình yêu quê hương, đất nước đối với thế hệ trẻ hiện nay; có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật. d. Chính tả, ngữ pháp 0,25 Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. e. Sáng tạo 0,25 Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ. Hướng dẫn chấm: Học sinh huy động được kiến thức và trải nghiệm của bản thân để bàn luận về vai trò của tình yêu quê hương, đất nước đối với thế hệ trẻ hiện nay; có cách nhìn riêng, mới mẻ về vấn đề nghị luận; có sáng tạo trong viết câu, dựng đoạn, làm cho lời văn có giọng điệu, hình ảnh. - Đáp ứng được 02 yêu cầu trở lên: 0,25 điểm. 2 Phân tích nhân vật Tnú trong đoạn trích trên. Từ đó khái quát 5,0 tính sử thi trong tác phẩm “Rừng xà nu” của nhà văn Nguyễn Trung Thành. a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận 0,25 Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát được vấn đề. b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận 0,5 Phân tích nhân vật Tnú trong đoạn trích và khái quát tính sử thi trong tác phẩm “Rừng xà nu” của nhà văn Nguyễn Trung Thành. - Học sinh xác định đúng vấn đề cần nghị luận: 0,5 điểm - Học sinh xác định chưa đầy đủ vấn đề nghị luận: 0,25 điểm c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm 3,5 Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; đảm bảo các yêu cầu sau: * Giới thiệu tác giả Nguyễn Trung Thành, tác phẩm “Rừng xà nu” và 0,5
6. vấn đề cần nghị luận * Nhân vật Tnú 2,5 - Truyện ngắn Rừng xà nu là câu chuyện kể về cuộc đời của nhân vật Tnú, tiêu biểu cho số phận và con đường đến với cách mạng của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên trong thời kì chống Mĩ cứu nước, giải phóng miền Nam. - Hình ảnh đôi bàn tay thể hiện cuộc đời giản dị và tính cách anh hùng của nhân vật Tnú - người con và niềm tự hào của dân làng Xô Man kiên cường, bất khuất. - Ấn tượng không thể phai mờ trong lòng người đọc chính là hình ảnh đôi bàn tay Tnú bị giặc quấn giẻ tẩm nhựa xà nu rồi đốt cháy trong cái đêm anh bị bắt. Hình ảnh ấy vừa có ý nghĩa tố cáo tội ác dã man của kẻ thù, vừa thể hiện lòng dũng cảm, khí phách kiên cường của Tnú. Đây là một chi tiết nghệ thuật đặc sắc, giàu tính tạo hình, được nhà văn Nguyễn Trung Thành chủ ý tô đậm và nhấn mạnh. Bọn giặc đốt mười ngón tay Tnú nhằm khủng bố và tiêu diệt ý chí phản kháng của dân làng Xô Man. Thằng ác ôn Dục đã giơ cao ngọn đuốc, cười sằng sặc và dọa: Đứa nào muốn cầm rựa, cầm giáo thì coi bàn tay thằng Tnú đây! Kẻ thù tìm mọi cách để tiêu diệt lòng yêu nước của dân làng Xô Man. Chúng tra tấn Tnú ngay trước sân nhà rông, trong không khí căm thù sôi sục của dân làng. - Tác giả miêu tả rất kĩ hình ảnh mười ngón tay Tnú bị giặc đốt cháy bằng những câu văn gây xúc động mạnh mẽ: Một ngón tay . Anh không kêu lên. Anh Quyết nói: “Người cộng sản không thèm kêu van ”. Tnú không thèm, không thèm kêu van. Nhưng trời ơi! Cháy, cháy cả ruột đây rồi. Anh Quyết ơi! Cháy! Không, Tnú sẽ không kêu! Không! - Hình ảnh đôi bàn tay cháy rừng rực của Tnú thể hiện phẩm chất dũng cảm phi thường của người anh hùng thời đại. - Nỗi đau đớn tột cùng và lòng căm thù sôi sục của Tnú đã truyền sang dân làng Xô Man. Trong khoảnh khắc, cụ Mết đã lãnh đạo dân làng dùng giáo mác giết sạch bọn thằng Dục có trang bị vũ khí đầy đủ. - Đôi bàn tay Tnú là dấu ấn khắc ghi quá khứ đau thương, mất mát cũng như sự trưởng thành của anh. Giống cánh rừng xà nu với sức sống bất diệt, đôi bàn tay bị giặc đốt cháy của Tnú vẫn giúp anh đạt danh hiệu dũng sĩ diệt Mĩ, diệt ngụy và anh đã trở thành niềm tự hào to lớn của dân làng Xô Man bất khuất, kiên cường. * Khái quát tính sử thi trong tác phẩm “Rừng xà nu” của nhà văn 0,5 Nguyễn Trung Thành - Sử thi là những áng văn tự sự (bằng văn vần hoặc văn xuôi), có quy mô hoành tráng, có tính chất toàn dân và có ý nghĩa lớn lao trọng đại đối với cộng đồng, dân tộc, ca ngợi những người anh hùng tiêu biểu cho phẩm chất và khát vọng của dân tộc. - Tính sử thi trong truyện ngắn “Rừng xà nu” được thể hiện ở các
7. phương diện: + Thiên nhiên trong “Rừng xà nu” thấm đẫm một cảm hứng sử thi và chất thơ hào hùng thể hiện qua từng trang sách miêu tả về rừng xà nu. Mở đầu và kết thúc tác phẩm vẫn là rừng xà nu nối tiếp nhau chạy đến chân trời. + Nhà văn xây dựng thành công hình tượng một tập thể anh hùng. Những anh hùng được kể đến trong tác phẩm đều có tính đại diện cao, + Giọng văn mang âm hưởng vang dội như tiếng cồng tiếng chiêng của đất rừng Tây Nguyên đại ngàn hùng vĩ. + Kết cấu truyện theo lối vòng tròn hay còn gọi là đầu cuối tương ứng. Chính kết cấu đó tạo nên dư âm hùng tráng đặc biệt. Hướng dẫn chấm: Học sinh nhận xét được mỗi nội dung đạt 0,25 điểm. d. Chính tả, ngữ pháp 0,25 Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. Hướng dẫn chấm: Không cho điểm nếu bài làm mắc quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp. e. Sáng tạo 0,5 Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ. Hướng dẫn chấm: Học sinh biết vận dụng lí luận văn học trong quá trình phân tích, đánh giá; biết so sánh với các tác phẩm khác để làm nổi bật nét vẻ đẹp của hình tượng nhân vậtTnú, nhận xét về tính sử thi của tác phẩm; văn viết giàu hình ảnh, cảm xúc. + Đáp ứng được 02 yêu cầu trở lên: 0,5 điểm. + Đáp ứng được 01 yêu cầu: 0,25 điểm. ĐIỂM TOÀN BÀI THI: I + II = 10 điểm