Đề ôn tập số 31 Kỳ thi TN THPT 2022 môn Ngữ văn - Sở GD&ĐT Bắc Ninh (Có đáp án)

Nội dung tài liệu: Đề ôn tập số 31 Kỳ thi TN THPT 2022 môn Ngữ văn - Sở GD&ĐT Bắc Ninh (Có đáp án)

1. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỀ ÔN TẬP SỐ 31 BẮC NINH KỲ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM HỌC 2021-2022 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯ Môn: Ngữ Văn Thời gian làm bài:120 phút ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ * Đơn vị đề xuất: Trường THPT Hàm Long * Giáo viên cốt cán thẩm định: 1) Nguyễn Thị Thu Hằng, đơn vị công tác: Trường THPT Quế Võ số 3 2) Nguyễn Thị Dung, đơn vị công tác: Trường THPT Quế Võ số 2 PHẦN I. ĐỌC- HIỂU (3,0 điểm) Đọc văn bản dưới đây và thực hiện các yêu cầu Bạn nói những gì, bạn làm điều gì, cảm thấy như thế nào – tất cả đều có nguồn gốc từ trong tâm trí bạn và bắt đầu chỉ bằng một ý nghĩ. Suy nghĩ của chúng ta cũng giống như những hạt giống, mỗi suy nghĩ sẽ đơm hoa kết trái để tạo ra một hương vị riêng biệt. Suy nghĩ có thể là sự sáng tạo hay phá hủy, yêu thương hay thù hận, nâng đỡ hay vùi dập. Khi chúng ta hiểu và học cách kiểm soát những suy nghĩ của bản thân thì chúng ta sẽ trải nghiệm được sự bình an, niềm hạnh phúc và sự vững vàng trong tâm hồn. Suy nghĩ tích cực dạy chúng ta cách hành động thay vì phản ứng; “hướng dẫn” cuộc đời ta thay vì để cho hành vi của người khác, những trải nghiệm quá khứ, hay hoàn cảnh hiện tại điều khiển tinh thần ta. Theo tính toán, mỗi người trung bình có khoảng 30.000 đến 50.000 ý nghĩ mỗi ngày. Một tâm trí đang trong tình trạng stress sẽ tạo ra nhiều ý nghĩ hơn, có thể lên đến 80.000 ý nghĩ. Hẳn bạn đã từng rơi vào trạng thái căng thẳng thần kinh vì gặp phải một sự kiện đột ngột xảy ra trong đời, lúc đó có đến cả hàng ngàn ý nghĩ chạy dồn dập trong đầu bạn. Tâm trí chúng ta có một khả năng rất lớn, làm việc không ngừng nghỉ ngay cả khi ngủ. Như đã nói, suy nghĩ chính là hạt giống cho những hành động và cảm xúc. Vì vậy, bằng cách tạo nên những suy nghĩ tích cực và lành mạnh, chúng ta đã kích hoạt tiềm năng tích cực của chính mình. (Anthony Strano – Tư duy tích cực, Frederic Labarthe, NXB tổng hợp TPHCM, 2014, trang 20-21) Thực hiện các yêu cầu sau: Câu 1: Theo tác giả, suy nghĩ tích cực có tác dụng gì? Câu 2: Chỉ ra phép tu từ được sử dụng trong câu văn sau: Suy nghĩ của chúng ta cũng giống như những hạt giống, mỗi suy nghĩ sẽ đơm hoa kết trái để tạo ra một hương vị riêng biệt. Câu 3. Theo anh (chị), vì sao tác giả cho rằng: Khi chúng ta hiểu và học cách kiểm soát những suy nghĩ của bản thân thì chúng ta sẽ trải nghiệm được sự bình an, niềm hạnh phúc và sự vững vàng trong tâm hồn. Câu 4. Anh/chị có đồng ý với quan điểm suy nghĩ chính là hạt giống cho những hành động và cảm xúc không? Vì sao? PHẦN II. LÀM VĂN (7,0 điểm) Câu 1. (2,0 điểm) Từ phần đọc – hiểu, anh/chị hãy viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của mình về vai trò của suy nghĩ tích cực.
2. Câu 2. (5,0 điểm) Cảm nhận vẻ đẹp thiên nhiên, con người và cuộc sống kháng chiến trong đoạn thơ sau : “Thương nhau, chia củ sắn lùi Bát cơm sẻ nửa,chăn sui đắp cùng. Nhớ người mẹ nắng cháy lưng Địu con lên rẫy, bẻ từng bắp ngô. Nhớ sao lớp học i tờ Đồng khuya đuốc sáng những giờ liên hoan Nhớ sao ngày tháng cơ quan Gian nan đời vẫn ca vang núi đèo. Nhớ sao tiếng mỏ rừng chiều Chày đêm nện cối đều đều suối xa ” ( Việt Bắc, SGK Ngữ văn 12, tập một, trang 111) Từ đó, hãy nhận xét về vẻ đẹp lãng mạn trong cảm hứng sáng tác của nhà thơ. Hết
3. HƯỚNG DẪN CHẤM Môn : Ngữ văn Thời gian làm bài: 120 phút Phần Câu Đáp án và biểu điểm Điểm I ĐỌC – HIỂU 3,0 Theo tác giả, suy nghĩ tích cực có tác dụng: Dạy chúng ta cách 0,75 hành động thay vì phản ứng , “hướng dẫn” cuộc đời ta thay vì để cho hành vi của người khác, những trải nghiệm quá khứ, hay hoàn 1 cảnh hiện tại điều khiển tinh thần ta. Hướng dẫn chấm: - HS trả lời chính xác như đáp án: 0,75 điểm - HS trả lời không đúng: không cho điểm 2 Biện pháp tu từ: 0,75 - so sánh:“giống như những hạt giống” - ẩn dụ: “đơm hoa kết trái” Hướng dẫn chấm: - HS trả lời đúng như đáp án: 0,75 điểm - HS trả lời được 1 trong 2 ý: 0,5 điểm - HS trả lời không đúng: Không cho điểm Tác giả cho rằng: “Khi chúng ta hiểu và học cách kiểm soát những suy nghĩ của bản thân thì chúng ta sẽ trải nghiệm được sự 1,0 bình an, niềm hạnh phúc và sự vững vàng trong tâm hồn.” BỞI VÌ: - Khi hiểu và kiểm soát được những ý nghĩ, chúng ta sẽ làm chủ được lời nói, hành động và cảm xúc - Kiểm soát được hành vi, suy nghĩ 3 - Không vi phạm các chuẩn mực đạo đức, pháp luật. - Từ đó, chúng ta có được sự bình an, niềm hạnh phúc và sự vững vàng trong tâm hồn Hướng dẫn chấm: - HS trả lời đúng 4 ý, diễn đạt mạch lạc: 1,0 điểm. - HS trả lời mỗi ý đúng, diễn đạt mạch lạc:0,25 điểm - HS trả lời không đúng: Không cho điểm Với quan điểm “suy nghĩ chính là hạt giống cho những hành động 0,5 và cảm xúc”. Học sinh cần nêu rõ nguyên nhân, miễn hợp lí. Có thể là những nguyên nhân sau: + Đồng ý: vì suy nghĩ của con người được biểu hiện qua lời nói, hành động hoặc cảm xúc. + Không đồng ý: vì có lúc trong đời sống, lời nói, hành động con 4 người không giống suy nghĩ bên trong. + Vừa đồng ý, vừa không đồng ý: thực tế đa dạng, có người “nghĩ sao nói vậy”, có người “nghĩ một đường làm một nẻo”, Hướng dẫn chấm: - HS đưa ra quan điểm rõ ràng, lí giải hợp lí, thuyết phục: 0,5 điểm.
4. - Học sinh không trả lời: Không cho điểm. II LÀM VĂN 7,0 1 Viết đoạn văn khoảng 200 từ trình bày suy nghĩ của anh (chị) 2,0 về vấn đề: Vai trò của suy nghĩ tích cực a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn: 0,25 Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng- phân- hợp móc xích hoặc song hành b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: Xác định đúng các vấn đề 0,25 nghị luận: vai trò của suy nghĩ tích cực c. Triển khai vấn đề nghị luận: vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ các dẫn chứng, có thể viết theo định hướng sau: 0,25 c.1: Giải thích: Thế nào là suy nghĩ tích cực ? Là suy nghĩ theo chiều hướng lạc quan, tin tưởng, thấy được phương hướng, kết quả giải quyết mọi vấn đề trong cuộc sống. 0,5 c.2: Nghị luận: - Suy nghĩ tích cực có tác dụng và ý nghĩa quan trọng đối với đời sống tinh thần, định hướng hành động đúng đắn cho mỗi người. - Khi hiểu và kiểm soát được những ý nghĩ, chúng ta sẽ làm chủ được lời nói, hành động và cảm xúc, kiểm soát được hành vi, suy nghĩ, không vi phạm các chuẩn mực đạo đức, pháp luật. - Từ đó, chúng ta có được sự bình an, niềm hạnh phúc và sự vững vàng trong tâm hồn - Thiếu suy nghĩ tích cực, con người sẽ dễ rơi vào tình trạng bi quan, bế tắc. 0,25 - Để có suy nghĩ tích cực con người cần rèn luyện thói quen tư duy, nâng cao kiến thức, tích cực trải nghiệm, luôn giữ tinh thần lạc quan. Học cách suy nghĩ tích cực để tạo dựng cuộc sống tốt đẹp hơn. - Liên hệ thực tế, nêu suy nghĩ bản thân. d. Chính tả ngữ pháp 0,25 Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng việt. e. Sáng tạo 0,25 Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận có cách diễn đạt mới mẻ 2 Cảm nhận vẻ đẹp thiên nhiên, con người và cuộc sống kháng 5,0 chiến trong đoạn thơ trích trong bài thơ Việt Bắc ( Tố Hữu).Từ đó, nhận xét vẻ đẹp lãng mạn trong cảm hứng sáng tác của nhà thơ. 1. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận 0,25 Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề.
5. 2. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: 0,5 Vẻ đẹp thiên nhiên, con người và cuộc sống kháng chiến trong đoạn thơ trích trong bài thơ Việt Bắc ( Tố Hữu). Nhận xét vẻ đẹp lãng mạn trong cảm hứng sáng tác của nhà thơ. 3. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; thể hiện sự cảm nhận sâu sắc và vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Cụ thể: * Giới thiệu về tác giả, tác phẩm, đoạn trích 0.5 * Phân tích vẻ đẹp thiên nhiên, con người và cuộc sống kháng chiến trong đoạn thơ: 2.5 * Về nội dung: - Hai câu đầu là hình ảnh chân thực về đời sống, gian nan cực khổ mà ấm áp tình quân dân:“Thương nhau chia củ sắn lùi /Bát cơm sẻ nửa, chăn sui đắp cùng”: + Sắn lùi, bát cơm sẻ nửa, chăn sui là những hình ảnh cụ thể chân thực cho thấy cuộc sống kháng chiến vô cùng thiếu thốn. + Động từ chia, sẻ, đắp cùng thể hiện nghĩa tình cảm động giữa người dân Việt Bắc và cán bộ kháng chiến. Họ đã chia sẻ với nhau từ miếng ăn ngày đói đến hơi ấm trong đêm giá lạnh. + Tình thương đem đến cho họ sức mạnh để chiến đấu và chiến thắng, là cội nguồn sâu xa nhất của nỗi nhớ và tình nghĩa thủy chung. - Hai câu tiếp theo là hình ảnh người mẹ kết tinh hình ảnh con người và cuộc sống kháng chiến:“Nhớ người mẹ nắng cháy lưng/Địu con lên rẫy bẻ từng bắp ngô”: + Câu thơ miêu tả hình ảnh cụ thể, quen thuộc trong cuộc sống hằng ngày của người dân: những người mẹ địu con làm rẫy, làm nương. + Hình ảnh ẩn dụ: “nắng cháy” gợi ra vạt nương ngập nắng, gợi ra tia nắng gay gắt chói chang làm cháy rát lưng người mẹ. Người đọc liên tưởng đến sự chắt chiu, tần tảo, cần cù + Nhắc đến người mẹ là nhắc đến “lưng” gợi nhớ câu thơ Mặt trời của bắp, em nằm trên lưng trong thơ Nguyễn Khoa Điềm, bóng tròn che lưng mẹ trong bài thơ “Bóng cây Kơ- nia”. Cách nói hoán dụ gợi hình ảnh người mẹ Việt Bắc suốt đời gian khổ mà giàu đức hi sinh. - Sáu câu còn lại: Nhớ về Việt Bắc là nhớ về thiên nhiên, về cuộc sống sinh hoạt kháng chiến một thời khó phai trong tâm khảm mỗi người: Nhớ sao lớp học i tờ Chày đêm nện cối đều đều suối xa + Điệp từ “nhớ” điệp trùng thể hiện nỗi nhớ dạt dào; + “Lớp học i tờ” là hình ảnh cảm động cho phong trào Bình dân học vụ, xóa nạn mù chữ trong điều kiên chiến tranh khốc liệt, trường kì; + Dù trong cuộc sống khó khăn, thiếu thốn nhưng cán bộ chiến sĩ vẫn có tinh thần lạc quan yêu đời. Trong gian khổ, người kháng chiến vẫn có những đêm liên hoan đầm ấm tình quân dân,
6. cất cao giọng hát lạc quan tin tưởng vào ngày mai tươi sáng. + Những cảnh tượng bình dị, thân thuộc của cuộc sống nơi núi rừng còn hiện ra trong âm thanh rất gợi cảm của “tiếng mõ rừng chiều, chày đêm nện cối, tiếng suối xa”. Những âm thanh vừa gợi cảm giác êm đềm yên ả, vừa phảng phất chút tiêu vắng hoang sơ, cho thấy tình cảm thắm thiết, nỗi nhớ thương sâu đậm * Về nghệ thuật: - Giọng thơ ngọt ngào tâm tình tha thiết, điệp cú pháp “nhớ sao”, - Cách ngắt nhịp thơ lục bát hài hoà cân đối, tạo nên nốt nhạc đằm thắm. Hình ảnh thơ chân thực gợi cảm đã thể hiện sâu sắc nỗi nhớ, chính là tình cảm sâu nặng của người cán bộ cách mạng với thiên nhiên và con người Việt Bắc. - Cái tôi trữ tình ở đoạn thơ hoà nhập với cái ta chung. Bức tranh Việt Bắc hiện lên qua nỗi nhớ của người về xuôi trong hoài niệm có ba mảng thống nhất và hòa nhập với nhau: nỗi nhớ thiên nhiên núi rừng Việt Bắc, nhớ con người và nhớ những kỉ niệm về cuộc kháng chiến gian khổ mà chan chứa nghĩa tình. c. Nhận xét vẻ đẹp lãng mạn trong cảm hứng sáng tác của nhà thơ: 0.5 - Vẻ đẹp lãng mạn thể hiện qua những hoài niệm đẹp về quá khứ. Nỗi hoài niệm hướng về tình quân dân, thể hiện tinh thần lạc quan của người chiến sĩ cách mạng trong cuộc kháng chiến chống Pháp. - Hình ảnh thơ giản dị, đậm tính dân tộc gắn liền với Việt Bắc- cái nôi của cách mạng. a. Chính tả ngữ pháp tiếng việt 0,25 Đảm bảo đúng chính tả ngữ pháp tiếng việt b. Sáng tạo 0,5 Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diển đạt mới mẻ Tổng 10