Đề ôn thi TN THPT năm 2022 (Tháng 3) môn Ngữ văn - Trường THPT Quế Võ 2 (Có đáp án)

Nội dung tài liệu: Đề ôn thi TN THPT năm 2022 (Tháng 3) môn Ngữ văn - Trường THPT Quế Võ 2 (Có đáp án)

1. UBND TỈNH BẮC NINH MA TRẬN ĐỀ THAM KHẢO 2021-2022 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NĂM HỌC 2021 - 2022 Môn: NGỮ VĂN I. MỤC TIÊU ĐỀ THAM KHẢO - Giúp học sinh ôn tập, củng cố kiến thức và làm quen với cách làm bài thi THPT quốc gia môn Ngữ văn 12. - Đề tham khảo bao quát một số nội dung kiến thức, kĩ năng trọng tâm của chương trình Ngữ văn 12 theo các nội dung Đọc hiểu, Làm văn, với mục đích đánh giá năng lực đọc – hiểu và tạo lập văn bản của HS thông qua hình thức đề kiểm tra tự luận. II. HÌNH THỨC ĐỀ THAM KHẢO - Hình thức: tự luận. III. THIẾT LẬP MA TRẬN - Liệt kê tất cả các chuẩn kiến thức kĩ năng của chương trình môn Ngữ văn lớp 12. - Chọn các nội dung cần đánh giá và thực hiện các bước thiết lập ma trận đề tham khảo (theo các bước như minh họa ở trên). - Xác định khung ma trận. Chủ đề Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Tổng Mức độ Thấp Cao I. Đọc hiểu - Nhận biết được - Lí giải - Nêu quan - Chính luận phong cách ngôn cách hiểu điểm cá nhân - Theo tác giả bài viết, “biến cố” ngữ của văn bản. về ý kiến. trong cuộc đời giúp bạn “trưởng thành hơn và biết được sức - Nhận biết được mạnh của chính mình”. . ý nghĩa những -Khi “Nếu ai đó làm bạn tổn biến cố thương, đau buồn hay làm tan nát trái tim bạn” là bởi bạn đã đặt ở họ niềm tin tưởng, bạn hi vọng rằng họ sẽ giữ lời hứa, sẽ yêu thương bạn, Nghĩa là chính niềm tin mới là cơ nguyên khiến bạn có cảm giác thất vọng. Và sau khi mọi việc đã qua đi, bạn thêm trân trọng những con người đã giữ lời, đã yêu thương, Chính bạn cũng
2. thêm trưởng thành, cùng cảm nhận rõ hơn giá trị của niềm tin. Vì vậy, hãy tha thứ, hãy bỏ qua lỗi lầm của “ai đó” nếu có thể - Nêu quan điểm cá nhân – Bàn luận làm rõ cho quan điểm của mình. Số câu 02 câu 01 câu 01 câu 4 câu Số điểm 1.5 điểm 1.0 điểm 0.5 điểm 3.0 điểm Tỉ lệ 15 % 10% 5% 30% II. Làm văn - Viết một - Viết bài văn - Những vấn đề chung đoạn văn nghị nghị luận văn về văn bản và tạo lập luận xã hội học:Phân tích văn bản trình bày suy diễn biến tâm - Văn bản nghị luận xã nghĩ về: Hành trạng của Mị hội và văn bản nghị trình của sự trong đoạn trich. luận văn học trưởng thành Từ đó nhận xét về cái nhìn về con người của nhà văn Tô Hoài? . Số câu 01 câu 01 câu 02 câu Số điểm 2 điểm 5.0 điểm 7.0 điểm Tỉ lệ 20% 50% 70% Tổng câu 2 câu 1 câu 2 câu 01 câu Số câu: 6 câu Điểm 1.5 điểm 1.0 điểm 2,5 điểm 5.0 điểm Sốđiểm:10đ Tỉ lệ 15 % 10% 25% 50% Tỉ lệ: 100%
3. SỞ GD & ĐT BẮC NINH KỲ THI TỐT NGHIỆP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG NĂM 2022 TRƯỜNG THPT QUẾ VÕ SỐ 2 Bài thi: NGỮ VĂN Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề Họ, tên thí sinh: SBD: I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm) Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi: Đôi khi, có ai đó vô tình bước vào cuộc đời bạn, bạn sẽ không biết trước được người đó sẽ là ai và chỉ đến khi gặp họ, bạn mới biết họ có ý nghĩa quan trọng với bạn như thế nào. Họ giúp bạn nhận ra được mình là ai và người mà bạn muốn trở thành. Đôi khi có những việc xảy đến với bạn dường như thật đau đớn và quá sức chịu đựng. Nhưng khi vượt qua rồi, bạn mới nhận ra rằng nếu không có những biến cố đó, bạn đã không thể trưởng thành hơn và biết được sức mạnh của chính mình. Mọi việc xảy ra đều có lý do của nó, không có điều gì là tình cờ hay may mắn cả. Tất cả mọi bệnh tật, mất mát hay những giây phút khó khăn chính là thử thách của cuộc sống. Không có những thử thách này, bạn sẽ không có cơ hội để nhận ra đâu là điều thực sự quan trọng và có ý nghĩa đối với bạn. Đôi khi, chính những trải nghiệm cay đắng sẽ giúp bạn chiêm nghiệm cuộc sống mình một cách rõ ràng và chính xác hơn. Một thất bại luôn chứa đựng niềm hy vọng. Một sự kết thúc bao giờ cũng đi liền với một sự khởi đầu, nếu bạn nhận ra. Nếu ai đó làm bạn tổn thương, đau buồn hay làm tan nát trái tim bạn, hãy tha thứ cho họ vì chính họ sẽ giúp bạn nhận ra giá trị của niềm tin. Hãy thử nói chuyện với những người trước giờ bạn chưa từng trò chuyện và nên lắng nghe họ một cách chân tình. Hãy tự nhủ rằng mình là một người vững vàng. Vì nếu bạn không tin vào chính bạn, sẽ rất khó khiến người khác tin vào bạn được. Bạn có thể tạo nên cuộc sống của mình với bất cứ điều gì bạn muốn, và sống trọn vẹn với nó. Nếu ai đó yêu bạn thật sự, hãy trân trọng tình cảm ấy và mở lòng ra với họ, không chỉ bởi họ yêu bạn, mà còn bởi họ đang giúp bạn biết cảm nhận và nhìn cuộc sống bằng một tâm hồn sâu sắc. Bạn không bao giờ biết trước điều gì đang chờ đón bạn ngày mai. Hãy sống hết mình cho ngày hôm nay và tin tưởng vào ngày mai cho dù bất kỳ điều gì xảy ra đi nữa. (Trích Hạt giống tâm hồn (tập 4) - “Từ những điều bình dị”, Nhiều tác giả) Câu 1. Xác định phong cách ngôn ngữ của văn bản ?
4. Câu 2. Theo tác giả văn bản, “biến cố” trong cuộc đời giúp ta điều gì? Câu 3. Anh/chị hiểu thế nào về ý kiến: “Nếu ai đó làm bạn tổn thương, đau buồn hay làm tan nát trái tim bạn, hãy tha thứ cho họ vì chính họ sẽ giúp bạn nhận ra giá trị của niềm tin”? Câu 4. Anh/Chị có đồng ý với quan điểm: Một thất bại luôn chứa đựng niềm hy vọng? II. LÀM VĂN (7 điểm) Câu 1. Viết một đoạn văn (200 chữ) bàn luận về: Hành trình của sự trưởng thành Câu 2. (5.0 điểm) Ngày Tết, Mị cũng uống rượu. Mị lén lấy hũ rượu, cứ uống ực từng bát. Rồi say, Mị lịm mặt ngồi đấy nhìn mọi người nhảy đồng, người hát, nhưng lòng Mị thì đang sống về ngày trước. Tai Mị văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng. Ngày trước, Mị thổi sáo giỏi. Mùa xuân này, Mị uống rượu bên bếp và thổi sáo. Mị uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như thổi sáo. Có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị. Rượu đã tan lúc nào. Người về, người đi chơi đã vãn cả. Mị không biết, Mị vẫn ngồi trơ một mình giữa nhà. Mãi sau Mị mới đứng dậy, nhưng Mị không bước ra đường chơi, mà từ từ bước vào buồng. Chẳng năm nào A Sử cho Mị đi chơi tết. Mị cũng chẳng buồn đi. Bấy giờ Mị ngồi xuống giường, trông ra cái cửa sổ lỗ vuông mờ mờ trăng trắng. Đã từ nãy, Mị thấy phơi phới trở lại, trong lòng đột nhiên vui sướng như những đêm Tết ngày trước. Mị trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi. Bao nhiêu người có chồng cũng đi chơi ngày Tết. Huống chi A Sử với Mị, không có lòng với nhau mà vẫn phải ở với nhau! Nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay, chứ không buồn nhớ lại nữa. Nhớ lại, chỉ thấy nước mắt ứa ra. Mà tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn lửng lơ bay ngoài đường. Anh ném pao, em không bắt Em không yêu, quả pao rơi rồi (Trích Vợ chồng A Phủ, Tô Hoài, Ngữ Văn 12, NXB Giáo dục Việt Nam, 2008, tr. 7-8) Phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật Mị trong đoạn trích trên. Từ đó, nhận xét tư tưởng nhân đạo sâu sắc, mới mẻ trong ngòi bút của nhà văn Tô Hoài? HẾT
5. HƯỚNG DẪN CHẤM Điểm/ Nội dung Điểm Câu I ĐỌC HIỂU: (3 điểm) 1 Chính luận 0,75 2 Theo tác giả bài viết, “biến cố” trong cuộc đời giúp bạn “trưởng thành hơn và 0,75 biết được sức mạnh của chính mình”. 3 Khi “Nếu ai đó làm bạn tổn thương, đau buồn hay làm tan nát trái tim bạn” là 1,0 bởi bạn đã đặt ở họ niềm tin tưởng, bạn hi vọng rằng họ sẽ giữ lời hứa, sẽ yêu thương bạn, Nghĩa là chính niềm tin mới là cơ nguyên khiến bạn có cảm giác thất vọng. Và sau khi mọi việc đã qua đi, bạn thêm trân trọng những con người đã giữ lời, đã yêu thương, Chính bạn cũng thêm trưởng thành, cùng cảm nhận rõ hơn giá trị của niềm tin. Vì vậy, hãy tha thứ, hãy bỏ qua lỗi lầm của “ai đó” nếu có thể. 4 Có nhiều cách trình bày quan điểm cá nhân 0,5 + Nội dung: Nêu quan điểm cá nhân – Bàn luận làm rõ cho quan điểm của mình. II LÀM VĂN 1 Hành trình của sự trưởng thành 2,0 a. Đảm bảo yêu cầu hình thức đoạn văn 0,25 Học sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng phân hợp, móc xích hoặc song hành. b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận 0,25 Hành trình của sự trưởng thành Gợi ý - Trưởng thành là sự phát triển hoàn thiện đầy đủ về mọi mặt, từ thể chất, trí tuệ, tinh thần. - Biểu hiện của con người trưởng thành? + Hành trình trưởng thành và những khó khăn. Hệ thống + Giá trị, ý nghĩa của sự trưởng thành. - Sự trưởng thành đồng thời là sự đánh đổi và trả giá? - Bài học/Liên hệ + Từ khóa. Chuẩn bị cho mình tri thức, sự hiểu biết, chuẩn bị cho mình kỹ năng đầy đủ, 1,0 chuẩn bị cho mình những mối quan hệ, và cả kinh tế để có thể bước ra ngoài kia. Hướng dẫn chấm: - Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; dẫn chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và dẫn chứng (0,75 điểm) - Lập luận chưa thật chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng nhưng không có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không tiêu biểu (0,5 điểm) - Lập luận không chặt chẽ, thiếu thuyết phục: lí lẽ không xác đáng, không liên
6. quan mật thiết đến vấn đề nghị luận, không có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không phù hợp (0,25 điểm) Học sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật. d. Chính tả, dùng từ, đặt câu 0,25 Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. Hướng dẫn chấm: - Không cho điểm nếu bài làm có quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp. e. Sáng tạo 0,25 Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện sâu sắc về vấn đề nghị luận. Hướng dẫn chấm: Học sinh huy động được kiến thức và trải nghiệm của bản thân để bàn luận về tư tưởng, đạo lí; có cách nhìn riêng, mới mẻ về vấn đề nghị luận; có sáng tạo trong viết câu, dựng đoạn, làm cho lời văn có giọng điệu, hình ảnh. - Đáp ứng được 2 yêu cầu trở lên: 0,5 điểm - Đáp ứng được 1 yêu cầu: 0,25 điểm 2 Diễn biến tâm trạng của nhân vật Mị trong đoạn văn “ Ngày Tết, Mi cũng lấy rượu ra uống ( ) Em không yêu, quả pao rơi rồi.” (Trích Vợ chồng A Phủ - Tô Hoài.). Nhận xét cái nhìn về con người của nhà văn Tô Hoài. a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận 0,25 Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát được vấn đề. a. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận 0,25 Diễn biến tâm trạng nhân vật Mị trong đoạn văn và cái nhìn về con người của nhà văn Tô Hoài. c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng, đảm bảo các yêu cầu cơ bản sau: * Giới thiệu tác giả, tác phẩm: 0,5 - Tô Hoài là một trong những gương mặt tiêu biểu của văn xuôi Việt Nam đương đại. Ông cũng là một nhà văn có vốn hiểu biết sâu sắc, phong phú, về phong tục, tập quán của nhiều vùng khác nhau. - “Vợ chồng A Phủ” là một trong những tác phẩm đặc sắc nhất của ông, được viết sau chuyến đi thực tế Tây Bắc năm 1953. - Tác phẩm là bức tranh bi thảm của người dân nghèo miền núi dưới ách áp bức, bóc lột của bọn phong kiến, thực dân và là bài ca về phẩm chất, vẻ đẹp, về sức sống mãnh liệt của người lao động. - Nêu vấn đề cần nghị luận: Đoạn trích thể hiện diễn biến tâm trạng của nhân vật Mị khi hồi tưởng lại quá khứ tươi đẹp, từ đó thấy được cái nhìn mới mẻ về con người của nhà văn Tô Hoài. * Phân tích diễn biến tâm trạng nhân vật Mị trong đoạn văn: - Giới thiệu khái quát nhân vật và vị trí đoạn trích
7. Mị là một cô gái trẻ đẹp, yêu đời, chăm chỉ lao động và rất hiếu thảo. Vì món nợ truyền kiếp của cha mẹ, Mị phải làm dâu gạt nợ cho nhà Thống lí Pá Tra, 0,5 sống cuộc đời trâu ngựa khổ đau. - Thế nhưng tận đáy sâu tâm hồn câm lặng ấy vẫn le lói tia lửa sống, chỉ chờ dịp là bùng lên mạnh mẽ. Trong một đêm tình mùa xuân phơi phới, giai điệu thiết tha bồi hồi của tiếng sáo đã trở thành giai điệu thức tỉnh, khơi dậy, gọi về sự sống, tinh thần phản kháng trong Mị, khiến tâm hồn Mị náo nức hồi sinh. - Diễn biến tâm trạng nhân vật Mị trong đoạn văn : + Trong không khí tưng bừng đón tết ở nhà Thống lí Pá Tra, Mị cũng uống rượu “Mị lén lấy hũ rượu, cứ uống ực từng bát”, Mị uống để khẳng định mình vẫn còn là một con người, vẫn có quyền như bao người. Hơn nữa cách uống “ực từng bát” cho thấy con người bên trong Mị đang nổi loạn và phản kháng. Mị uống rượu mà như uống nỗi uất hận vào lòng. + Rượu làm cơ thể và đầu óc của Mị say nhưng tâm hồn đã tỉnh lại sau bao ngày câm nín mụ mị vì bị đầy đọa Lòng Mị đang sống về ngày trước Chính men rượu và tiếng sáo gọi bạn đầu làng đã giúp Mị quên đi thực tại đau đớn và sống với những ngày tươi đẹp hạnh phúc trước đây của mình “Ngày trước, Mị thổi sáo giỏi ngày đêm thổi sáo đi theo Mị” -> cả một qúa khứ tươi đẹp, hạnh 1,0 phúc mà ở đó Mị được yêu, được sống trong tình yêu và tuổi trẻ như đang hồi hiện trước mắt Mị. + Những kí ức tươi đẹp của tuổi trẻ đã khơi dậy ở Mị lòng ham sống: “Mị thấy phơi phới trở lại, trong lòng đột nhiên vui sướng như những đêm Tết ngày trước”. Cảm giác “phơi phới” và “vui sướng” chính là sự trỗi dậy của lòng ham sống. + Mị ý thức rõ về quyền sống quyền tự do và hạnh phúc: “Mị trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi ”. Còn trẻ nghĩa là có quyền được hưởng hạnh phúc, và “đi chơi” là cách để đón nhận hạnh phúc. + Từ ý thức về quyền sống, Mị uất ức nhận ra mình đang sống một cuộc sống bị giam hãm, đày đọa, thiếu vắng hạnh phúc:“Chẳng năm nào A Sử cho Mị đi chơi Tết”, “A Sử với Mị, không có lòng với nhau mà vẫn phải ở với nhau!”.Mị uất ức phản kháng “Nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay”. Mị muốn chết là để giải thoát khỏi thực tại, phá bỏ kiếp sống đọa đầy chán nản. Vì thế ý định muốn chết của Mị chính là biểu hiện biểu hiện của tinh thần phản kháng của sức sống mạnh mẽ và mãnh liệt. 1,0 + Ý thức về thân phận: “Nhớ lại, chỉ thấy nước mắt ứa ra” giọt nước mắt của nỗi thương thân, xót phận, đau đớn, tuyệt vọng, bế tắc khi đối mặt với thực tại phũ phàng, giọt nước mắt hồi sinh của tâm hồn khao khát sống. + Khát khao tự do, hạnh phúc: ẩn trong “tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn lửng lơ bay ngoài đường”với những giai điệu mang âm hưởng xót xa, nuối tiếc của tình yêu: “Anh ném pao, em không bắt, quả pao rơi rồi”. Tiếng sáo ngân vọng như tiếng gọi của khát vọng tình yêu, hạnh phúc. *Nhận xét khái quát nội dung và nghệ thuật 0,5 + Một làn sóng tình cảm đã tan đi, không làm thay đổi mảy may đời Mị. Những cái gì Tô Hoài đã viết về đêm hôm ấy vẫn đầy ý nghĩa. Nó cho thấy sức sống của con người dù bị giẫm đạp, đè nén đến đâu cũng vẫn không bị mất đi. Ý nghĩa ấy khiến ta thêm tin, thêm yêu mến con người. Thứ hai chế độ phong kiến là chế độ buộc trói, giam hãm chống lại con người và sư sống. Chế độ ấy đáng căm thù, lên án cả từ phía nhân danh quyền sống của con người. Một tình tiết nghệ thuật giàu chất nhân đạo và chất thơ. +Nghệ thuật phân tích tâm lí sắc sảo, nhà văn lách sâu vào đời sống nội tâm,
8. phát hiện nét đẹp và nét riêng của tính cách nhân vật. + Cách dẫn dắt tinh tiết khéo léo, tự nhiên. + Giọng trần thuật của tác giả hòa vào những độc thoại nội tâm của nhân vật tạo nên ngôn ngữ nửa trực tiếp đặc sắc. + Ngôn ngữ kể truyện hấp dẫn, mang đậm màu sắc miền núi. * Nhận xét về nét mới mẻ sâu sắc trong ngòi bút nhân đạo của nhà văn Tô Hoài: - Qua diễn biến tâm trạng của nhân vật Mị, tác giả bày tỏ sự cảm thông thấu hiểu, bênh vực những con người với số phận bất hạnh; trân trọng yêu thương và cảm phục sức sống tiềm tàng, khát vọng tự do, hạnh phúc và khả năng vươn tới tương lai. Đó là cách nhìn đầy tin yêu vào phẩm chất tốt đẹp của con người. - Cách nhìn xuất phát từ sự gắn bó, am hiểu và tình yêu thương với mảnh đất và con người miền núi, từ hiện thực cách mạng với nhiều đổi thay. Truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ” của Tô Hoài là sản phẩm của nền văn học cách mạng, đứa con tinh thần của nhà văn - chiến sĩ với cảm quan hiện thực, tinh thần lạc 0,5 quan cách mạng: khẳng định, tin tưởng khả năng, sức mạnh, tương lai con người. - Cách nhìn mới mẻ, mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, mang lại chất lượng mới cho văn học kháng chiến, khơi dậy sự đồng cảm, trân trọng người đọc, đồng thời thể hiện tài năng, tấm lòng nhà văn Tô Hoài. d. Chính tả, ngữ pháp 0,5 Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. e. Sáng tạo Thể hiện suy nghĩ sâu sắc vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.