Đề ôn TN THPT 2023 môn Ngữ văn - Tác phẩm: Tây Tiến - Trung tâm GDTX Tiên Du (Có đáp án)

Nội dung tài liệu: Đề ôn TN THPT 2023 môn Ngữ văn - Tác phẩm: Tây Tiến - Trung tâm GDTX Tiên Du (Có đáp án)

1. SỞ GD & ĐT BẮC NINH ĐỀ KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG - ĐỢT 1 TT GDNN – GDTX TIÊN DU NĂM HỌC 2022 – 2023 Môn: Ngữ văn – Lớp 12 ( Đề có 02 trang ) Thời gian làm bài: 120 phút ( không kể thời gian giao đề) ĐỀ 02 I. PHẦN ĐỌC – HIỂU (3,0 điểm) Đọc đoạn trích sau: Tất cả những gì bạn có là hiện tại. Thước đo sự bình an tinh thần và hiệu quả cá nhân thể hiện ở khả năng sống cho hiện tại của chúng ta. Bây giờ là lúc bạn đang hiện hữu, không cần biết cái gì xảy ra ngày hôm qua và cái gì xảy ra ngày mai. Từ quan điểm này, chìa khóa cho hạnh phúc và sự thỏa mãn là tập trung đầu óc chúng ta vào thời khắc hiện tại. Một điều tuyệt vời ở trẻ em là chúng hoàn toàn đắm mình trong giờ phút hiện tại. Chúng cố gắng tập trung hoàn toàn vào việc chúng đang làm cho dù việc đó là ngắm một con bọ, vẽ một bức tranh hay xây lâu đài trên cát, bất cứ cái gì mà chúng muốn dành hết sức lực để làm. Khi trở thành người lớn, nhiều người trong chúng ta học nghệ thuật suy nghĩ và lo lắng nhiều việc cùng một lúc. Chúng ta để cho những mối quan tâm về quá khứ và tương lai xen vào hiện tại và làm chúng ta khổ sở, kém cỏi. Sống cho hiện tại có nghĩa là chúng ta thích thú bất kì điều gì chúng ta làm chứ không phải kết quả của nó. Nếu bạn đang sơn hiên nhà của mình thì có thể thưởng ngoạn từng đường cọ, thích thú học hỏi làm sao để làm tốt nhất công việc, đồng thời thưởng thức ngọn gió mát mơn man trên mặt bạn và tiếng chim hót líu lo trên cây và bất kì cái gì khác xảy ra xung quanh bạn. Sống trong hiện tại là mở rộng tầm hiểu biết để làm cho giây phút hiện tại trở nên quý giá hơn là khép kín. Mỗi chúng ta có một sự lựa chọn của mình, lúc này hay lúc khác, rằng chúng ta sống và hấp thụ, cho phép mình xúc cảm và lôi cuốn. (Theo Đời thay đổi khi chúng ta thay đổi, Andrew Mathews, NXB Trẻ, 2004, trang 48,49) Thực hiện các yêu cầu: 1
2. Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản. Câu 2. Theo tác giả, sự khác biệt giữa trẻ em và người lớn trong giờ phút hiện tại là gì? Câu 3. Anh (chị) hiểu như thế nào là sống trong hiện tại ? Câu 4. Trình bày 01 thông điệp có ý nghĩa mà anh (chị) rút ra từ đoạn trích trên. Phần II. LÀM VĂN (7,0 điểm) Câu 1 (2,0 điểm). Từ nội dung đoạn trích, hãy viết một đoạn văn nghị luận ( khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh (chị) về vấn đề: Làm thế nào để sống cho khoảnh khắc của hiện tại ? Câu 2 (5,0 điểm). Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc Quân xanh màu lá dữ oai hùm Mắt trừng gửi mộng qua biên giới Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm Rải rác biên cương mồ viễn xứ Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh Áo bào thay chiếu anh về đất Sông Mã gầm lên khúc độc hành (Trích Tây Tiến, Quang Dũng, SGK Ngữ văn 12, Tập một, NXB Giáo dục, 2016, tr.89) Cảm nhận vẻ đẹp của hình tượng người lính Tây Tiến qua đoạn thơ trên, từ đó nhận xét cái nhìn mới mẻ về người lính của nhà thơ Quang Dũng. HẾT 2
3. SỞ GD & ĐT BẮC NINH HƯỚNG DẪN CHẤM KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG TT GDNN – GDTX TIÊN DU ĐỢT 1 - NĂM HỌC 2022 – 2023 Môn: Ngữ văn – Lớp 12 ĐỀ 02 PHẦN CÂU NỘI DUNG ĐIỂM I PHẦN ĐỌC HIỂU 3,0 1 Phương thức biểu đạt chính: nghị luận 0,75 2 Theo tác giả, sự khác biệt giữa trẻ em và người lớn trong giờ 0,75 phút hiện tại là: + Trẻ em: Chúng cố gắng tập trung hoàn toàn vào việc chúng đang làm dù cho việc đó là nhìn ngắm một con bọ, vẽ một bức tranh hay xây lâu đài trên cát, bất cứ cái gì mà chúng muốn dành hết sức lực để làm. + Người lớn: suy nghĩ và lo lắng nhiều việc cùng một lúc; để cho những mối quan tâm về quá khứ và tương lai đan xen vào hiện tại và làm cho chúng ta khổ sở, kém cỏi. 3 Sống trong hiện tại có nghĩa là: 0,5 Người sống cho hiện tại và sống trong hiện tại sẽ: + Biết trân trọng những gì mình đang có; + Tận dụng được mọi thời gian để mỗi ngày đều trở nên có ý nghĩa, cuộc sống luôn tươi đẹp, tâm hồn thư thái, không nuối tiếc, lo lắng; + Sống tốt ở hiện tại là chúng ta có một quá khứ và tương lai 0,5 tốt đẹp. 4 Thí sinh nêu được thông điệp có ý nghĩa, lí giải thuyết phục, 0,5 hợp lí. Gợi ý thông điệp có thể rút ra: 0,5 3
4. - Tất cả những gì bạn có là hiện tại. - Thước đo sự bình an tinh thần và hiệu quả cá nhân thể hiện ở khả năng sống cho hiện tại của chúng ta. - Chìa khóa cho hạnh phúc và sự thỏa mãn là tập trung đầu óc chúng ta vào thời khắc hiện tại. II LÀM VĂN Từ nội dung đoạn trích, hãy viết một đoạn văn nghị 2,0 1 luận (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh (chị) về vấn đề: Làm thế nào để sống cho khoảnh khắc của hiện tại ? a. Đảm bảo yêu cầu hình thức đoạn văn nghị luận Thí sinh có thể trình bày đọan văn theo cách diễn dịch, quy 0,25 nạp, tổng - phân - hợp, móc xích hoặc song hành. b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: 0,25 Giải pháp để sống cho khoảnh khắc của hiện tại. c. Triển khai vấn đề nghị luận 1,0 Thí sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng cần làm rõ được những giải pháp để sống cho khoảnh khắc của hiện tại. Có thể triển khai theo hướng sau: - Khoảnh khắc của hiện tại là thời gian bạn đang thuộc về để được sống, học tập, làm việc. - Khoảnh khắc của hiện tại đối với mỗi người rất quý giá. Vì vậy, chúng ta cần: + Trân trọng hiện tại, trân trọng những gì mình đang có. + Tự đặt cho mình những mục tiêu cụ thể, tự tin vào bản thân và hài lòng với năng lực hiện có. + Tha thứ cho người khác và cho chính mình. + Không đắm chìm trong quá khứ, không nuôi ảo tưởng về tương lai => Sống hết mình cho mỗi giây phút trong hiện tại để cuộc 4
5. sống có ý nghĩa, tìm được hạnh phúc đích thực. d. Chính tả, dùng từ, đặt câu 0,25 Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ nghĩa, ngữ pháp tiếng Việt. e. Sáng tạo 0,25 Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận. 2 Cảm nhận vẻ đẹp của hình tượng người lính Tây Tiến qua 5.0 đoạn thơ trên, từ đó nhận xét cái nhìn mới mẻ về người lính của nhà thơ Quang Dũng. a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận 0,25 Có đủ mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề. Thân bài triển khai được vấn đề. Kết bài khái quát được vấn đề. b. Xác định đúng vấn đề nghị luận 0,5 Cảm nhận vẻ đẹp của hình tượng người lính Tây Tiến qua đoạn thơ trên, từ đó nhận xét cái nhìn mới mẻ về người lính của nhà thơ Quang Dũng. c. Triển khai vấn đề nghị luận Vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Giới thiệu tác giả, tác phẩm, đoạn trích 0,5 Cảm nhận vẻ đẹp của hình tượng người lính Tây Tiến qua đoạn 2,5 thơ - Vẻ ngoại hình rắn rỏi: chân dung người lính hiện lên chân thực nhưng vẫn mang nét hào hùng, mạnh mẽ: đoàn binh không mọc tóc, quân xanh màu lá - Tâm hồn lãng mạn, hào hoa: Khát vọng lập chiến công gửi mộng qua biên giới và nỗi nhớ lãng mạn, bay bổng mơ Hà Nội dáng kiều thơm. - Lí tưởng chiến đấu cao đẹp: sẵn sàng cống hiến và hi sinh tuổi 5
6. thanh xuân vì Tổ quốc: chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh. - Sự hi sinh anh dũng: Nhà thơ khắc họa hiện thực chiến trường và cái chết nhưng với màu sắc bi tráng, từ đó khẳng định sự bất tử của người lính: mồ viễn xứ, áo bào, về đất, khúc độc hành - Nghệ thuật thể hiện: Thể thơ thất ngôn trường thiên mang âm hưởng hào hùng, mạnh mẽ; kết hợp bút pháp hiện thực và lãng mạn; ngôn ngữ giản dị, gợi hình, gợi cảm; hình ảnh chân thực, mang tính biểu tượng; giọng điệu thơ vừa sâu lắng vừa hào hùng; các biện pháp ẩn dụ, nói giảm nói tránh được sử dụng hiệu quả Nhận xét cái nhìn mới mẻ về người lính Tây Tiến của Quang 0,5 Dũng - Người lính được vun đúc từ vẻ đẹp tinh thần của muôn ngàn người lính trong những năm kháng chiến bảo vệ đất nước. Đây là một hình tượng đã xuất hiện trong ca dao cổ tích, văn học trung đại, trở thành hình tượng trung tâm trong đời sống xã hội cũng như trong văn học nghệ thuật. Từ sau Cách mạng Tháng Tám, vẻ đẹp ấy càng nổi bật hơn nữa, trong đó hình tượng người lính Tây Tiến vừa mang những nét truyền thống vừa mang những nét mới trong cách cảm nhận và khắc họa của Quang Dũng. - Nét mới về nội dung: + Vẻ đẹp hào hoa, tâm hồn lãng mạn, lạc quan + Vẻ đẹp giản dị, kiêu hùng, lẫm liệt nhưng lại rất chân thực gần gũi, hồn nhiên, tinh nghịch, hóm hỉnh - Nét mới về nghệ thuật: + Đặt người lính trong không gian thiên nhiên hoang sơ, kì vĩ, khắc nghiệt, mĩ lệ. + Sử dụng nghệ thuật tương phản đối lập, làm nổi bật chất lãng mạn, chất anh hùng, tạo nên vẻ đẹp vừa lý tưởng, vừa hiện thực 6
7. => Qua sự khám phá của tác giả, người lính hiện lên vừa hào hoa, lãng mạn, vừa hào hùng, bi tráng. Nhà thơ đã đem đến một hình tượng nghệ thuật mang vẻ đẹp riêng, làm phong phú diện mạo của thơ ca chống Pháp. d. Chính tả, ngữ pháp. 0,25 Đảm bảo chuẩn chính tả ngữ pháp tiếng Việt e. Sáng tạo 0,5 Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận, có cách diễn đạt mới mẻ. TỔNG ĐIỂM 10.0 7