Đề ôn TN THPT 2023 môn Ngữ văn - Tác phẩm: Vợ chồng A Phủ - Trường THPT Lương Tài (Có đáp án)

Nội dung tài liệu: Đề ôn TN THPT 2023 môn Ngữ văn - Tác phẩm: Vợ chồng A Phủ - Trường THPT Lương Tài (Có đáp án)

1. SỞ GD&ĐT BẮC NINH ĐỀ KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG LẦN 3 TRƯỜNG THPT LƯƠNG TÀI NĂM HỌC 2022- 2023 Môn thi: NGỮ VĂN – LỚP 12 ĐỀ CHÍNH THỨC Thời gian làm bài: 120 phút (không kể thời gian phát đề) Thi ngày: 25/02/2023 ( Đề thi có 02 trang )  I. ĐỌC HIỂU ( 3.0 điểm ) Đọc đoạn trích dưới đây: “ Thay đổi là chuyện đương nhiên, vì thế hãy ngưng than vãn để nhìn nhận mọi chuyện theo hướng tích cực. Phần lớn chúng ta đều được nuôi dưỡng để lớn lên là những người biết suy tính cẩn thận. Trước khi nói phải nhớ “uốn lưỡi 7 lần”. Làm việc gì cũng phải “nhìn trước ngó sau”, phải “nghĩ cho chín”. Nhưng điều gì cũng có hai mặt. Chính thói quen suy nghĩ quá nhiều, cẩn thận quá mức đã cướp đi sự tự tin, khiến ta nhìn đâu cũng thấy người xấu, ngồi đâu cũng nghe chuyện xấu. Như vậy, khi hoàn cảnh biến chuyển và khó khăn hiện hữu, ta sẽ chỉ thêm sợ hãi và lo lắng bởi chỉ biết suy nghĩ tiêu cực. Bên cạnh đó, đặc điểm chung của những người thành công là không ngủ quên trên chiến thắng. Kể cả khi đã có những chiến tích lớn, họ vẫn không ngừng làm mới mình. Tờ báo lừng danh Washington Post có lẽ đã sớm lụn bại trong cuộc cạnh tranh khốc liệt của truyền thông hiện đại nếu ông chủ Jeff Bezos không nhanh chóng cải tổ lại bộ máy “già nua”. Ông cho xây hẳn một tòa soạn mới theo mô hình tân tiến nhất, lắp đặt các thiết bị hiện đại để hỗ trợ phân tích số liệu, nhu cầu đọc của độc giả và đẩy mạnh sản xuất các tác phẩm báo chí mới mẻ bắt kịp xu hướng. Hay gần gũi hơn với chúng ta là sự thay đổi không ngừng của Facebook. Mặc dù đã có hơn 1 tỷ người dùng toàn cầu, Mark Zuckerberg và các cộng sự vẫn liên tục cập nhật các tính năng mới để tối đa thời gian chúng ta “lang thang” trên mạng xã hội này. Cuộc sống không ngừng biến chuyển, và chúng ta cần phải biết thích ứng linh hoạt trong mọi hoàn cảnh. Hãy nhớ rằng, bất cứ ai trên đời cũng phải thay đổi nếu không muốn bị tụt hậu. Trong quá trình đối mặt với những biến động trong cuộc đời, rào cản lớn nhất của mỗi người suy cho cùng đều là chính mình. Nếu phá vỡ được mọi xiềng xích đang kìm hãm tiềm năng bản thân, bạn nhất định sẽ có thể chinh phục chặng đường chông gai trước mắt!” (Chàng tí hon, miếng pho mát và bài học về sự thay đổi, VÂN ANH SPIDERUM, theo trí thức trẻ 20:55 05/04/2017) Thực hiện các yêu cầu: Câu 1. Theo tác giả, đặc điểm chung của những người thành công là gì? Câu 2. Việc trích dẫn các ví dụ về những người đã thành công trong văn bản có tác dụng gì? Câu 3. Anh (chị) hiểu như thế nào về ý kiến: “Trong quá trình đối mặt với những biến động trong cuộc đời, rào cản lớn nhất của mỗi người suy cho cùng đều là chính mình”? Câu 4. Anh,(chị) có đồng tình với quan niệm: Chính thói quen suy nghĩ quá nhiều, cẩn thận quá mức đã cướp đi sự tự tin, khiến ta nhìn đâu cũng thấy người xấu, ngồi đâu cũng nghe chuyện xấu? vì sao? II. LÀM VĂN (7.0điểm) Câu 1: (2 điểm): Từ nội dung của phần đọc- hiểu, anh (chị) hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) bày tỏ suy nghĩ: Làm thế nào để không bị tụt hậu so với xã hội hiện nay? Câu 2: (5 điểm) Lúc ấy đã khuya. Trong nhà đã ngủ yên, thì Mị trở dậy thổi lửa. Ngọn lửa bập bùng sáng lên, Mị lé mắt trông sang, thấy hai mắt A Phủ cũng vừa mở, một dòng nước mắt lấp lánh bò xuống hai hõm má đã xám đen lại. Nhìn thấy tình cảnh như thế, Mị chợt nhớ lại đêm năm trước A Sử trói Mị, Mị cũng phải trói đứng thế kia. Nhiều lần khóc, nước mắt chảy xuống miệng, xuống cổ, không biết lau đi được. Trời ơi, nó bắt trói đứng người ta đến chết, nó bắt mình chết cũng thôi, nó bắt trói đến chết người đàn bà ngày trước cũng ở cái nhà này. Chúng nó thật độc ác. Cơ chừng này chỉ đêm mai là người kia chết, chết đau, chết đói, chết rét, phải chết. Ta là thân đàn bà, nó đã bắt ta về trình ma nhà nó rồi thì chỉ còn biết đợi ngày rũ xương ở đây thôi Người kia việc gì mà phải chết thế. A Phủ Mị phảng phất nghĩ như vậy. Đám than đã vạc hẳn lửa. Mị không thổi, cũng không đứng lên. Mị nhớ lại đời mình, Mị lại tưởng tượng như có thể một lúc nào, biết đâu A Phủ chẳng đã trốn được rồi, lúc ấy bố con Pá Tra sẽ bảo là Mị đã cởi trói cho nó, Mị liền phải trói thay vào đấy, Mị phải chết trên cái cọc ấy. Nghĩ thế, trong tình cảnh này, làm sao Mị cũng không thấy sợ Lúc ấy, trong nhà đã tối bưng, Mị rón rén bước lại, A Phủ vẫn nhắm mắt, nhưng Mị tưởng như A Phủ đương biết có người bước lại Mị rút con dao nhỏ cắt lúa, cắt nút dây mây. A Phủ cứ thở phè từng hơi, Trang 1/2
2. không biết mê hay tỉnh. Lần lần, đến lúc gỡ được hết dây trói ở người A Phủ thì Mị cũng hốt hoảng, Mị chỉ thì thào được một tiếng “Đi ngay ”, rồi Mị nghẹn lại. A Phủ bỗng khuỵu xuống, không bước nổi. Nhưng trước cái chết có thể đến nơi ngay, A Phủ lại quật sức vùng lên, chạy. Mị đứng lặng trong bóng tối. Rồi Mị cũng vụt chạy ra. Trời tối lắm. Nhưng Mị vẫn băng đi. Mị đuổi kịp A Phủ, đã lăn, chạy, chạy xuống tới lưng dốc, Mị nói, thở trong hơi gió thốc lạnh buốt: - A Phủ cho tôi đi. (Trích Vợ chồng A Phủ, Tô Hoài, Ngữ văn 12, Tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, 2020, tr.13,14) Cảm nhận của anh chị về diễn biến tâm trạng của nhân vật Mị trong đoạn trích trên. Từ đó nhận xét về giá trị nhân đạo của đoạn trích và của tác phẩm. HẾT Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Giám thị coi thi không giải thích gì thêm. Họ, tên thí sinh: Số báo danh: Trang 2/2
3. SỞ GD&ĐT BẮC NINH HƯỚNG DẪN CHẤM TRƯỜNG THPT LƯƠNG TÀI ĐỀ KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG LẦN 3 NĂM HỌC 2022- 2023 ĐỀ CHÍNH THỨC Môn thi: NGỮ VĂN – LỚP 12 Thời gian làm bài: 120 phút (không kể thời gian phát đề) Thi ngày: 25/02/2023  Phần Câu Nôi dung Điểm I ĐỌC HIỂU 3.0 1 Theo tác giả đặc điểm chung của những người thành công đó là: là không 0.5 ngủ quên trên chiến thắng. Kể cả khi đã có những chiến tích lớn, họ vẫn không ngừng làm mới mình Tác dụng: Khẳng định những người thành công là không ngủ quên trên chiến 2 thắng. Kể cả khi đã có những chiến tích lớn, họ vẫn không ngừng làm mới 0.5 mình. Giải thích ý kiến: “Trong quá trình đối mặt với những biến động trong cuộc đời, rào cản lớn nhất của mỗi người suy cho cùng đều là chính mình”? - Muốn vượt qua được những biến động của cuộc đời thì trước hết con người 3 phải vượt qua được bản thân mình trước vì bản thân chính là rào cản lớn 1.0 nhất.’ - Bản thân luôn là yếu tố chi phối và quyết định những suy nghĩ và hành động của mỗi người. 4 Học sinh tự bày tỏ điều mình tâm đắc nhất qua văn bản, nhưng cần có sự lí giải thuyết phục thì mới cho điểm tối đa. 1.0 II LÀM VĂN 1 Từ ngữ liệu của phần đọc- hiểu, anh chị hãy viết một đoạn văn ngắn 2.0 (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ về việc: bản thân mình cần làm gì để không bị tụt hậu? a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn 0.25 Thí sinh có thể trình bày đoaṇ văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng - phân - hợp, móc xích hoăc̣ song hành. b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận 0.25 Cần nhận thức rõ lỗi lầm là điều không tránh khỏi trong cuộc sống nhưng cần trung thực, nghiêm khắc nhận lỗi và thay đổi để hoàn thiện bản thân. c. Triển khai vấn đề nghị luận 2.0 Thí sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghi luâṇ theo nhiều cách nhưng có thể theo hướng sau: - Học sinh giới thiệu được vấn đề cần nghị luận : Làm thế nào để không bị tụt hậu: + Phải có thái độ sống tích cực, vượt qua được những rào cản của bản thân và cuộc sống. + Hãy ngưng than vãn để nhìn nhận mọi chuyện theo hướng tốt đẹp. + Chúng ta cần phải biết thích ứng linh hoạt trong mọi hoàn cảnh. + Hãy nhớ rằng, bất cứ ai trên đời cũng phải thay đổi nếu không muốn bị tụt hậu. Lưu ý: Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách nhưng phải làm rõ vấn đề cần nghị luận; có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật Trang 3/2
4. d. Chính tả, dùng từ, đặt câu Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ nghĩa, ngữ pháp tiếng Việt. 0.25 e. Sáng tạo Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận. 0.25 Hướng dẫn chấm: Học sinh huy động được kiến thức và trải nghiệm của bản thân để bàn luận về vấn đề nghị luận; có cách nhìn riêng, mới mẻ về vấn đề nghị luận; có sáng tạo trong viết câu, dựng đoạn, lời văn có giọng điệu, hình ảnh Phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật Mị trong đoạn trích trên, từ đó 5.0 nhận xét về giá trị nhân đạo của tác phẩm và đoạn trích. a.Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát được 0.25 vấn đề b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận Hình ảnh nhân vật Mị trong hai lần miêu tả; sự thay đổi của nhân vật. Hướng dẫn chấm: 0.5 - Học sinh xác định đúng vấn đề cần nghị luận: 0,5 điểm - Học sinh xác định chưa đầy đủ vấn đề nghị luận: 0,25 điểm c. Triển khai vấn đề cần nghị luận thành các luận điểm Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau, nhưng cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; đảm bảo một số nội dung sau: Giới thiệu khái quát về tác giả Tô Hoài; tác phẩm “Vợ chồng A Phủ”; vấn đề cần nghị luận: Diễn biến tâm trạng nhân vật Mị và giá trị nhân đạo trong tác phẩm, đọan 0.5 trích. - Giới thiệu sơ lược về hoàn cảnh của Mị: Cuộc sống đoạ đày trong nhà thống lý Pá Tra đã biến Mị trở thành người câm lặng, tê dại trước mọi sự. - Mị thấy A Phủ khóc, nhớ lại tình cảnh của mình đêm năm trước. - Từ thương mình, đến thương người, Mị thương người đàn bà ngày trước. - Nhận ra bản chất “độc ác” của gia đình nhà thống lí, Mị xót xa cho thân phận của A Phủ: Người kia việc gì mà phải chết thế - Chiến thắng nỗi sợ hãi, Mị cắt dây cởi trói cho A Phủ - Mị tự giải thoát cho chính mình: chạy theo A Phủ, “ A Phủ cho tôi đi” - Nghệ thuật miêu tả diễn biến tâm trạng nhân vật: Nghệ thuật tạo tình huống độc đáo; lối trần thuật sinh động; kết hợp miêu tả nội tâm và miêu tả hành động;vốn từ vựng giàu có, bình dị, sử dụng lời nửa trực tiếp ; hình ảnh giàu tính biểu 2.5 tượng * Đánh giá: - Diễn biến tâm trạng của Mị trong đêm cởi trói cho A Phủ thể hiện sức sống tiềm tàng mãnh liệt của nhân vật cũng là sức mạnh tinh thần của người dân vùng cao Tây Bắc trong hành trình đi tìm tự do - Diễn biến tâm trạng nhân vật Mị cũng đồng thời thể hiện tư tưởng nhân đạo của nhà văn: đồng cảm và tin tưởng ở sức mạnh của người lao động. Hướng dẫn chấm: Cảm nhận sâu sắc, triển khai ý rõ ràng, mạch lạc (1,75 điểm - 2,0 điểm); cảm nhận được những nét chính nhưng chưa thật sâu sắc, biết cách triển khai ý (1,0 điểm- 1,5 điểm); cảm nhận chung chung, không biết cách triển khai ý (0,25 điểm- 0,75 điểm). Nghệ thuật thể hiện (0,5 điểm). d. Chính tả, ngữ pháp Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. 0.25 Hướng dẫn chấm: Không cho điểm nếu bài làm mắc quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp Trang 4/2
5. e. Sáng tạo Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ. Hướng dẫn chấm: Học sinh biết vận dụng lí luận văn học trong quá trình phân tích, đánh giá; biết so sánh với các tác phẩm khác để làm nổi bật vẻ đẹp của nhân 0.5 vật người đàn bà hàng chài; biết liên hệ vấn đề nghị luận với thực tiễn đời sống; văn viết giàu hình ảnh, cảm xúc. + Học sinh đáp ứng được 02 yêu cầu trở lên: 0,5 điểm. + Học sinh đáp ứng được 01 yêu cầu: 0,25 điểm Nhận xét về giá trị nhân đạo của đoạn trích và của tác phẩm. - Giá trị nhân đạo thể hiện ở sự đồng cảm của tác giả với những số phận bất hạnh như Mị, A Phủ - Giá trị nhân đạo thể hiện ở niềm tin nơi nhà văn về sức mạnh tiềm ẩn trong Mị, cũng như trong người lao động nghèo 0.5 - Giá trị nhân đạo là thước đo sức sống lâu dài và chiều sâu của tác phẩm Vợ chồng A Phủ Hướng dẫn chấm: - Học sinh nhận xét được 03 ý đạt 0,5 điểm. - Học sinh nhận xét được 01 ý đến 02 ý đạt 0,25 điểm Tổng 10.00 Trang 5/2