Đề ôn TN THPT 2023 môn Ngữ văn - Tác phẩm: Vợ nhặt - Trường THPT Gia Bình số 1 (Có đáp án)

Nội dung tài liệu: Đề ôn TN THPT 2023 môn Ngữ văn - Tác phẩm: Vợ nhặt - Trường THPT Gia Bình số 1 (Có đáp án)

1. SỞ GD&ĐT BẮC NINH ĐỀ THI KHẢO SÁT KHỐI 12 TRƯỜNG THPT GIA BÌNH SỐ 1 NĂM HỌC 2022-2023 Môn: Ngữ văn Ngày thi: 11/03/2023 Thời gian làm bài: 120 phút (không kể thời gian giao đề) ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ Họ và tên thí sinh: SBD: I/ ĐỌC HIỂU (3 điểm) Đọc văn bản sau: ÁO CŨ Áo cũ rồi mỗi ngày thêm ngắn Áo đã ở với con qua mùa qua tháng Chỉ đứt sờn màu bạc hai vai Cũ rồi con vẫn quý vẫn thương Thương áo cũ như là thương kí ức Con chẳng lỡ mỗi lần thay áo mới Đựng trong hồn cho mắt phải cay cay. Áo dài hơn thấy mẹ cũng già hơn. Mẹ vá áo mới biết con chóng lớn Hãy biết thương lấy những manh áo cũ Mẹ không còn nhìn rõ chỉ để xâu kim Để càng thương lấy mẹ của ta Áo con có đường khâu tay mẹ vá Hãy biết thương những gì đã cùng ta sống Thương mẹ nhiều con càng yêu áo thêm. Những gì trong năm tháng trôi qua (Lưu Quang Vũ) Thực hiện các yêu cầu: Câu 1. Xác định thể thơ của văn bản. Câu 2. Chỉ ra những từ ngữ miêu tả chiếc áo cũ trong đoạn thơ: Áo cũ rồi mỗi ngày thêm ngắn Chỉ đứt sờn màu bạc hai vai Thương áo cũ như là thương kí ức Đựng trong hồn cho mắt phải cay cay. Câu 3. Nêu nội dung của các dòng thơ: Hãy biết thương lấy những manh áo cũ Để càng thương lấy mẹ của ta Hãy biết thương những gì đã cùng ta sống Những gì trong năm tháng trôi qua Câu 4. Nhận xét về tình cảm của nhân vật trữ tình trong bài thơ. II/ LÀM VĂN (7 điểm) Câu 1 (2 điểm) Từ nội dung bài thơ ở phần Đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) bày tỏ suy nghĩ của anh/chị về vai trò của những kí ức đẹp trong cuộc sống của con người. Câu 2 (5 điểm) Trong truyện ngắn “Vợ nhặt” của nhà văn Kim Lân có đoạn viết: Bà lão phấp phỏng bước theo con vào trong nhà. Đến giữa sân bà lão đứng sững lại, bà lão càng ngạc nhiên hơn. Quái, sao lại có người đàn bà nào ở trong ấy nhỉ? Người đàn bà nào lại đứng ngay đầu giường thằng con mình thế kia? Sao lại chào mình bằng u? Không phải con cái Đục mà. Ai thế nhỉ? Bà lão hấp háy cặp mắt cho đỡ nhoèn ra thì phải. Bà lão nhìn kĩ người đàn bà lẫn nữa, vẫn chưa nhận ra người nào. Bà lão quay lại nhìn con tỏ ý không hiểu. Tràng tươi cười: - Thì u hẵng vào ngồi lên giường lên giếc chĩnh chện cái đã nào. Bà lão lập cập bước vào. Người đàn bà tưởng bà lão già cả, điếc lác, thị cất tiếng chào lần nữa: - U đã về ạ! Ô hay, thế là thế nào nhỉ? Bà lão băn khoăn ngồi xuống giường. Tràng nhắc mẹ:
2. - Kìa nhà tôi nó chào u. Thấy mẹ vẫn chưa hiểu, hắn bước lại gần nói tiếp: - Nhà tôi nó mới về làm bạn với tôi đấy u ạ! Chúng tôi phải duyên phải kiếp với nhau Chẳng qua nó cũng là cái số cả Bà lão cúi đầu nín lặng. Bà lão hiểu rồi. Lòng người mẹ nghèo khổ ấy còn hiểu ra biết bao nhiêu cơ sự, vừa ai oán vừa xót thương cho số kiếp đứa con mình. Chao ôi, người ta dựng vợ gả chồng cho con là lúc trong nhà ăn nên làm nổi, những mong sinh con đẻ cái mở mặt sau này. Còn mình thì Trong kẽ mắt kèm nhèm của bà rỉ xuống hai dòng nước mắt .Biết rằng chúng ó có nuôi nổi nhau sống qua được cơn đói khát này không. Bà lão khẽ thở dài ngửng lên, đăm đăm nhìn người đàn bà. Thị cúi mặt xuống, tay vân vê tà áo đã rách bợt. Bà lão nhìn thị và bà nghĩ: Người ta có gặp bước khó khăn, đói khổ này, người ta mới lấy đến con mình. Mà con mình mới có vợ được . Thôi thì bổn phận bà làm mẹ, bà đã chẳng lo lắng được cho con May ra mà qua khỏi được cái tao đoạn này thì thằng con bà cũng có vợ, nó yên bề nó, chẳng may ra ông giời bắt chết cũng phải chịu chứ biết thế nào mà lo cho hết được? Bà lão khẽ dặng hắng một tiếng, nhẹ nhàng nói với “nàng dâu mới”: - Ừ, thôi thì các con đã phải duyên phải kiếp với nhau, u cũng mừng lòng Tràng thở đánh phào một cái, ngực nhẹ hẳn đi. Hắn ho khẽ một tiếng, bước từng bước dài ra sân. Bà cụ Tứ vẫn từ tốn tiếp lời: - Nhà ta thì nghèo con ạ. Vợ chồng chúng mày liệu mà bảo nhau làm ăn. Rồi ra may mà ông giời cho khá Biết thế nào hở con, ai giàu ba họ, ai khó ba đời? Có ra thì rồi con cái chúng mày về sau. (Trích truyện ngắn “Vợ nhặt”, sách giáo khoa Ngữ văn 12, tập 1, NXB Giáo dục, năm 2018, trang 28,29) Phân tích đoạn văn trên, từ đó nhận xét về tấm lòng của người mẹ trong đoạn trích. HẾT SỞ GD&ĐT BẮC NINH HDC THI KHẢO SÁT KHỐI 12 TRƯỜNG THPT GIA BÌNH SỐ 1 NĂM HỌC 2022-2023 Môn: Ngữ văn Thời gian làm bài: 120 phút Ngày thi: 11/03/2023 (không kể thời gian giao đề) ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ Phần Câu Nội dung Điểm I/ 1 Thể thơ: Tự do 0.75 Đọc 2 Những từ ngữ miêu tả chiếc áo cũ trong đoạn thơ: 0.75 hiểu - Áo cũ - ngắn - chỉ đứt - sờn - bạc hai vai (Thí sinh trả lời đủ 5 từ ngữ cho 0.75 điểm; trả lời 3 đến 4 từ cho 0,5 điểm; trả lời từ 1 đến 2 từ cho 0.25 điểm) 3 Nội dung của các dòng thơ là lời nhắc nhở bản thân, 1.0 nhắc nhở mọi người: + Phải biết thương lấy “những manh áo cũ”, thương yêu và trân trọng những kỉ niệm của quá khứ, những
3. điều tốt đẹp, tình cảm yêu thương mà mẹ đã dành cho mình để từ đó hiểu và biết thương yêu, kính trọng, biết ơn mẹ của mình hơn. + Phải biết thương “những gì đã cùng ta sống”, “những gì trong năm tháng trôi qua”, thương yêu, trân trọng tất cả những điều đã làm nên cuộc sống của ta, gắn bó với ta, những điều giản dị mà thiêng quý quanh mình. → Thời gian vẫn chảy trôi không chờ đợi ai, mẹ mỗi ngày mỗi già đi, hãy yêu và thương mẹ nhiều hơn. 4 - Bài thơ thể hiện tình cảm yêu thương vô bờ của người 0.5 con dành cho mẹ của mình. + Yêu mẹ, con yêu thương, trân trọng những kí ức tuổi thơ bên mẹ của mình. + Yêu mẹ, con thương mẹ phải ngồi vá áo cho mình, thương và lo mỗi ngày mẹ một già thêm. → Một tình yêu tự nhiên, chân thật, xúc động, nồng ấm. II/ 1 Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) bày tỏ suy nghĩ Phần của anh/chị về vai trò của những kí ức đẹp trong làm cuộc sống của con người. văn a/ Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn: Có mở 0.25 đoạn, thân đoạn, kết đoạn được trình bày theo cách thức nhất định. b/ Xác định đúng vấn đề nghị luận: Vai trò của những 0,25 kí ức đẹp trong cuộc sống của con người. c/ Triển khai vấn đề nghị luận: 1.0 Thí sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ vai trò của những kí ức đẹp trong đời sống của con người. Có thể tham khảo gợi ý sau: - Kí ức đẹp là những hình ảnh đẹp đẽ, những sự việc vui vẻ, hạnh phúc đã qua được trí nhớ ghi lại và gợi lên trong tâm thức của con người. - Những kí ức đẹp đẽ có vai trò hết sức quan trọng trong đời sống tinh thần của mỗi chúng ta. + Khi nhớ về những kỉ niệm đẹp, chúng ta sẽ cảm thấy vui vẻ, hạnh phúc, thấy yêu thương và trân trọng quãng thời gian tốt đẹp đã qua của mình hơn từ đó tích luỹ được nhiều hơn nguồn năng lượng tích cho cuộc sống hôm nay. + Nhớ về những kỉ niệm đẹp giúp ta tin yêu hơn cuộc sống, hiểu được những điều mình đang trân quý để từ đó biết sống đẹp hơn, có ý nghĩa hơn cho hiện tại và tương lai. + Nhờ những kí ức đẹp mà tình yêu, hạnh phúc, niềm
4. tin, tài năng, sức sáng tạo được khơi truyền và lan toả. - Kí ức dù có đẹp đến mấy vẫn chỉ là kí ức, là những gì đã qua, đừng quá đắm chìm trong kí ức mà phải biết sống tốt cho hiện tại để mỗi hôm nay sẽ là kí ức đẹp cho ngày mai. Lưu ý: - HS có thể đưa ra những suy nghĩ khác, người chấm cần linh hoạt trong đánh giá, nếu phù hợp và thuyết phục vẫn cho điểm tối đa. - Nếu HS không có dẫn chứng chỉ cho tối đa 0.75 điểm ở nội dung này. d/ Chính tả, dùng từ, đặt câu 0.25 Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ nghĩa, ngữ pháp tiếng Việt, chữ viết sạch, dễ đọc. e/ Sáng tạo 0.25 Có cách diễn đạt mới mẻ, lập luận chặt chẽ, thuyết phục, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận. 2 Phân tích đoạn văn trong truyện ngắn “Vợ nhặt” của nhà văn Kim Lân, từ đó nhận xét về tấm lòng của người mẹ trong đoạn trích. a/ Đảm bảo đúng cấu trúc của bài văn nghị luận: 0.25 Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai vấn đề, kết bài khái quát được vấn đề. b/ Xác định đúng nội dung nghị luận: Nội dung và nghệ 0.5 thuật của đoạn văn; tấm lòng của người mẹ trong đoạn trích. c/ Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm Học sinh có thể tổ chức bài văn theo những cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các yêu cầu sau: * Giới thiệu được tác giả, tác phẩm, đoạn văn cần nghị 0.5 luận *Khái lược văn bản đến đoạn văn cần phân tích 0.25 *Phân tích đoạn văn Nội dung: Cảnh Tràng ra mắt vợ và diễn biến tâm 1.75 trạng của bà cụ Tứ khi Tràng bỗng dưng nhặt được vợ. - Tràng: Hồi hộp, lo lắng, đón và mời mẹ vào nhà, bồn chồn, căng thẳng chờ đợi cái gật đầu của mẹ. - Thị: Lễ phép, ngượng ngùng đứng chào mẹ chồng; bẽn lẽn, ngượng nghịu và căng thẳng khi ra mắt mẹ “cúi mặt xuống, tay vân về tà áo đã rách bợt”. - Bà cụ Tứ: + Băn khoăn, lo lắng, ngạc nhiên, “phấp phỏng bước theo con vào trong nhà” và càng ngạc nhiên hơn khi
5. nhìn thấy có người đàn bà lạ trong nhà mình, hơn nữa lại đứng ngay đầu giường thằng con trai mình, rồi lại chào mình bằng u. Nhưng khi được Tràng giải thích rằng: “Nhà tôi nó mới về làm bạn với tôi đấy u ạ! Chúng tôi phải duyên, phải kiếp với nhau Chẳng qua nó cũng là cái số cả ” thì bà lão chết lặng, “bà lão hiểu rồi”, trong lòng bà ngổn ngang trăm mối: buồn, vui, âu lo, tủi hờn, xót thương lẫn lộn: “Bà lão hiểu rồi Biết rằng chúng nó có nuôi nổi nhau sống qua được cơn đói khát này không”. + Lo lắng, xót xa nhưng vẫn dằn lòng mình xuống, quan sát, thấu hiểu và cảm thông cho tình cảnh của thị: “Bà lão khẽ thở dài ngửng lên Mà con mình mới có vợ được ” để rồi mở lòng mình ra nhẹ nhàng, vui vẻ chấp nhận nàng dâu mới: “- Ừ, thôi thì các con đã phải duyên phải kiếp với nhau, u cũng mừng lòng ” + Cố vui, cố làm cho con trai, con dâu vui vẻ để đỡ tủi thân bằng việc mở ra một tia hi vọng vào tương lai khấm khá, mở ra niềm tin rằng cuộc sống sẽ thay đổi theo chiều hướng tốt đẹp hơn: “Vợ chồng chúng mày con cái chúng mày về sau”. (Nêu được ý về Tràng và thị: 0.25 điểm, bà cụ Tứ 1.5 điểm – mỗi ý 0,5) Nghệ thuật 0.5 - Kể chuyện, dựng đối thoại, tạo tình huống. - Phân tích diễn biến tâm lí nhân vật. - Chọn chi tiết nghệ thuật tiêu biểu. - Sử dụng phép tu từ im lặng qua các dấu chấm lửng ở lời nói của Tràng và bà cụ Tứ. - Ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, giàu giá trị biểu đạt *Nhận xét về tấm lòng của người mẹ trong đoạn 0.5 trích. - Tấm lòng của người mẹ thật cao cả, thánh thiện và vĩ đại. Vượt lên trên tất cả bà cụ Tứ vẫn luôn nghĩ, thương yêu và lo lắng cho các con. Người mẹ ấy luôn đặt mình vào hoàn cảnh của các con để cảm thông, chia sẻ, thấu hiểu, dẫn dắt và nhen lên trong lòng các con ngọn lửa của sự hi vọng. Không chỉ hiểu và thương con mình, bà cụ Tứ còn thấu hiểu và thương cả con dâu. Bà là một người mẹ “Áo rách lòng vàng”. - Nhìn thấy tấm lòng vàng của người mẹ nghèo qua nhân vật bà cụ Tứ, Kim Lân đã khẳng định và ngợi ca vẻ đẹp tâm hồn, tình yêu thương, sự sẻ chia, tinh thần cưu mang, đùm bọc của những người lao động nghèo, đặc biệt là những người mẹ dành cho con cái. Đó cũng
6. chính là yếu tố làm nên chiều sâu giá trị nhân bản; làm nên sức sống, sức hấp dẫn của tác phẩm “Vợ nhặt” đồng thời khẳng định tài năng và vị trí của nhà văn Kim Lân, nhà văn của người nông dân đồng bằng Bắc Bộ. d/ Chính tả, dùng từ, đặt câu 0.25 Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. e/ Sáng tạo 0.5 Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề cần nghị luận, có cách diễn đạt mới mẻ. (HS biết vận dụng lí luận văn học trong phân tích, đánh giá; biết so sánh với các tác phẩm khác để làm nổi bật vấn đề; biết liên hệ vấn đề nghị luận với thực tiễn đời sống; văn viết giàu hình ảnh, cảm xúc. Đáp ứng được 1 yêu cầu: 0,25 điểm) .HẾT .